Haberler

– KIRIM TATAR MİLLÎ HAREKETİ TEŞKİLATI KENDİ GAZETESİNİ NEŞRETME HAZIRLIKLARINDA
– MÜSTECİB ÜLKÜSAL’IN KIRIM TÜRK TATARLARI ADLI KİTABI RUSÇA’YA TERCÜME EDİLİYOR
– CUMA CAMİİNDE BAYRAM NAMAZI
– KIRIM TATAR HALKININ VATANA DÖNÜŞÜYLE İLGİLİ BİR KARAR KABUL EDİLDİ
– BAHÇESARAY’DA DERVİZA
– AKMESCİT’DEKİ ÇADIR ŞEHRİ YERİNİ DEĞİŞTİRDİ
– GENÇ KIRIMLI KOMPOZİTÖRLERİN ESERLERİ VATAN KIRIM’DA İLK DEFA SESLENDİRİLDİ.
– SİMFEROPOL ÜNİVERSİTESİ’NDE KIRIM TATAR DİLİ VE EDEBİYATI BÖLÜMÜ AÇILDI.
– BAHÇESARAY’DA KURBAN BAYRAMI
– ROMANYA’DAKİ TÜRK AZINLIĞIN ÖĞRETMENLERİ TÜRKİYE’DE
– İSMAİL GASPIRALI KONULU KOMPOZİSYON YARIŞMASI DÜZENLENDİ
– İKİ AYRI KONFERANSTA KIRIM KONULU TEBLİĞLER BÜYÜK İLGİ TOPLADI
– CUMHURİYETE KADAR TÜRK GÜREŞİ ADIYLA YAYINLANAN KİTAPTA KIRIM GÜREŞİNE YER VERİLDİ.

 

KIRIM TATAR MİLLÎ HAREKETİ TEŞKİLATI KENDİ GAZETESİNİ NEŞRETME HAZIRLIKLARINDA

Kırım Tatar Millî Hareketi Teşkilatı Sovyetler Birliği’nde kendi gazetesini neşretmek için hazırlıklar yapıyor. Kırım Tatar Millî Hareketi Teşkilatı Merkez Şurası Başkanı Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun dergimiz EMEL’e verdiği bilgiye göre adı AVDET olacak gazetenin tirajının 10.000 bin olması planlanmış.

MÜSTECİB ÜLKÜSAL’IN KIRIM TÜRK TATARLARI ADLI KİTABI RUSÇA’YA TERCÜME EDİLİYOR

Kırım Türklerinin millî meselesine hayatını vakfetmiş kıymetli dava hadimi idealist Müstecib Ülküsal’ın yazdığı Kırım Türk Tatarları Dünü, Bugünü, Yarını adlı eseri Rusça’ya tercüme edilmektedir. Dergimiz Emel’in kurucusu ve uzun yıllar başyazarlığını yapan Müstecib Ülküsal’ın sözkonusu kitabı Kırım Tatar Millî Hareketi Teşkilatı’nın teşebbüsüyle tercüme edilen kitabın tercümesinin Eylül sonlarında tamamlanması ve daha sonra basımına geçilmesi bekleniyor.

CUMA CAMİİNDE BAYRAM NAMAZI

Kırım’ın Gözleve şehrinde bulunan ve Mimar Sinan tarafından inşaa edilen Cuma Camii’nde 46 yıl aradan sonra ilk defa bayram namazı kılındı.

3 Temmuz 1990 günü Cuma Camii’nde kılınan namaza Kırım’ın çeşitli bölgelerinden gelen kalabalık bir grubun yanı sıra Türkiye’den giden bir grup da iştirak etti. Bayram namazının kılındığı bu caminin müze haline getirilmesini protesto için Türkiye’de de kampanyalar yapılmış olup bu duruma mani olunamamıştı. Yalnızca bayram namazı için ibadete açılan Cuma Camii’nde Ramazan Bayram namazı da Caminin bahçesinde kılınmıştı.

KIRIM TATAR HALKININ VATANA DÖNÜŞÜYLE İLGİLİ BİR KARAR KABUL EDİLDİ

Vatan Kırımda haftalık olarak yayınlanan Dostluk gazetesinin 20 Temmuz 1990 tarihli nüshasında vatana dönüşle ilgili karar alındığına dair bir haber yayınlandı.

Konu edilen haberde Moskovada toplanmış KPSS.nin 38. toplantısında halk temsilcileri, Kırım bölge Sovyet’inin reisi, bölge parti komitesinin 1. sekreteri N.V.Bagrov SSCB bakanlar kurulunun reisi N.İ.Rıhkov ile görüştü. Görüşmede ondan Kırım Tatarlarının Kırıma dönüşünü çabuklaştırmasını rica etti. Ayrıca Kırım Tatarlarının dönüşlerinde karşılaşacakları problemler ile dönüşü teşkilatlandırma, finanse etme gibi konular müzakere edildi. Daha sonra dönüşle ilgili birinci derecedeki tedbirler hakkındaki karar imzalandı. Bu kararlar aşama aşama uygulamaya geçirilecek. Bu kararların uygulamaya geçirilmesi içinde devlet komisyonunun reisi V.H.Doguciev Kırım’a geldi.

Bu alınan ani kararların daha öncekiler gibi birer oylama taktiği olmadığı inancıyla Kırım Tatar halkının yaralarına merhem olmasını temenni ediyoruz.

BAHÇESARAY’DA DERVİZA

1 Temmuz 1990 Pazar günü Bahçerasay’ın Büyüközenbaş köyünde büyük bir derviza yapıldı. 50 bini aşkın insanın katıldığı dervizanın organizasyonunu “Kırım Tatar Medeniyetini Yeniden Canlandırmak İçin Koordinasyon Merkezi” üstlendi.

Bunaltıcı ve kavurucu sıcağa rağmen aşırı bir kalabalığın olduğu derviza Koordinasyon Merkezi Başkanı İsmet Zaat’ın saat 12’de kürsüye gelmesiyle ancak başlayabildi. Abbas Caferzade ve diğer hocalar tarafından sürgünde ve vatanda vefat edenlerin, vatana dönüş mücadelesinde şehit düşenlerin ruhlarına, mukaddes vatana dönüp gelenler ve sürgünde kalanlar için dualar okundu.

Daha sonra kürsüye gelen Kırım Tatar Millî Hareketi Teşkilatı Başkanı Mustafa Abdülcemil Kırımoglu milletin kurban bayramını kutlayarak halkı şimdi her zamandan daha fazla birlik olmaya çağırdı. SSCB Bakanlar Kurulu bünyesinde oluşturulan komisyonda KTMHT’nı temsil eden Refat Çubar, komisyonun Kırım Tatar meselesine bakışını anlattı. Rus Cemiyeti Sevastopol teşkilatının Başkanı Galina Sebaleva’da kürsüden toplananların bayramını kutladı. Akmescitli genç şaire Leyla Bucurova’nın kendi şiirlerini okumasından sonra konser başladı. Konseri Dilaver Kuçer kemanesiyle “Ey Güzel Kırım”, “Ant Etkenmen” yırlarını çalarak açtı. Efsane Ansambli “Bahçesaray”, “Yalta”, “Karadeniz”, “Dev-Dev” yırlarını ansamblinin solisti Dinara Memet “Tım-Tım” oyununu icra ettiler. Karasubazar’dan “Kırım Gonccleri”, “Mercan” ansamblleri, Kırım Tatar Müzikal Dram Tiyatrosu’nun oyuncuları, “Fidanlar”, “Uçansuv” ansambllerinin ve Moskova’daki “Karanfil” ansamblinin solisti Suzanna Memet’in yırları büyük ilgi gördü.

Daha önceki yıl yapılan dervizaya 10 bin kişi katılmıştı. Bu yılki dervizaya da aynı sayıda kişinin katılması tahmin edilerek organizasyon yapılmıştı. Ancak tahminlerin çok üzerinde bir katılım olması sonucu yaşanan izdihamlar bazı aksaklıkların ortaya çıkmasına sebebiyet verdi.

Derviziya katılanlar tarafından bu aksaklıkların telafi edileceği inancıyla daha büyük dervizaların yapılması temenni edildi.

AKMESCİT’DEKİ ÇADIR ŞEHRİ YERİNİ DEĞİŞTİRDİ

Vatan Kırımda yayınlanan haftalık Dostluk gazetesinin 20 Temmuz 1990 tarihli nüshasında yayınlanan bir habere göre, Kırım’a sürgün bölgelerinden gelerek 3 Temmuz da Akmescit bölge parti komitesinin karşısında bulunan çadırlar sökülerek Lenin meydanındaki bölge icra komitesinin önüne kuruldu.

Bahçesaray, Karasupazar, Yalta, Aluşta ve Yeşil Adanın diğer bölgelerindeki çadır şehirlerden gelen 1500-2000 vatandaşımız Muhtar Cumhuriyetimizin yeniden kurulması, sürgünden dönenlere ev kurmak için toprak verilmesi taleplerinin yerine getirilmemesi üzerine Lenin meydanında bir gösteri yaptı. Gösteriye SSCB bakanlar kurulu bünyesinde kurulan devlet komisyonunun azası Refat ÇUBAR ve Aleksandr BALAGURA, Kırım Tatarlarını Sosyal Yönden İnceleme Komitesinin Reisi Reşat CEMİL, Kırım Tatar Milli Hareketinin aktivisti şair Eksender FAZIL, 1. Gaspıralı Medeniyet Cemiyetinin Reisi. Neriman İBADULLA, “RUH” Ukrayna Halk Cephesinin aktivisti Dmitriy STOKOLOS, KTMHT Karasupazar bölge vekili Leman UMER katıldılar.

16 Temmuz tarihinde gerçekleştirilen bu gösteride konuşmacılar Kırım Tatarlarının haklı taleplerini bir kez daha dile getirdiler.

GENÇ KIRIMLI KOMPOZİTÖRLERİN ESERLERİ VATAN KIRIM’DA İLK DEFA SESLENDİRİLDİ.

Kırım’da neşredilen Dostluk gazetesinin 20 Temmuz Cuma günkü nüshasında bildirildiğine göre, Taşkent’teki Kırını Tatar Aydınları Birliği tarafından tertiplenen konserin Akmescit’te 15-16 temmuz tarihlerinde, Kırım Ülkeşinastlık Müzesinin Mavi Salonunda yapılmış ve Konserde Kırımlı genç kompozitörlerin eserleri icra edilmiştir. Konserde Merziye Halit’in “Ayuvdag Eteklerinde”, piyano için fantazi sonatı, R. Halid’in sözlerine yazılan romansları, “Balalar Albümü”nden altı parçası, Cemil Karikov’ın iki kemane için minyatürleri, “Balalar ve Gençler Albümü”nden dört parçası, keman için kaprizi, R.Memiş’in sözlerine yazılan “Selbiy” yırı, Leyla Mücdeba’nın kemane ve piyano için iki parçası, Refat İbadulla’nın “Bagçasaray Oyunu” ve diğer eserler seslendirilmiş ve dinleyiciler bu ‘eserlerin yanı sıra Enver Seit-Abdul’un, kemaneci Nazım Amed’in, piyanist Maye Kadır’ın, Kırım Tatar Müzikal Dram Tiyatrosu aktörlerinden Dilaver Settar’ın ve diğer sanatçıların icraatlerinden de memnun kalmıştır, kompozitör Edem Nalband konserin başında ve sonunda yaptığı konuşmalarla genç kompozitörlere başarılar dileyerek müziğimizin geliştirilmesinde onlara ümitler beslendiğini belirtmiş ve seslendirilen parçaların ana dilimizde yazılmasını temenni etmiştir.

SİMFEROPOL ÜNİVERSİTESİ’NDE KIRIM TATAR DİLİ VE EDEBİYATI BÖLÜMÜ AÇILDI.

Kırım’da neşredilmekte olan Dostluk gazetesinin 27 Temmuz tarihli nüshasın bildirildiğine göre Simferopol (Akmescit) Devlet Üniversitesinde yeni açılan Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Bölümüne girecek olan talebelerin imtihanları devam ediyor. Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Bölümünde okumak için Kırım, Krasnodar ve Özbekistan’dan 163 talebe müracaat etti.

 Bu yıl 50 talebe kabul edecek olan Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Bölümü üç yıllık ve altı yıllık olarak uygulanacak iki müfredat programında 25’er talebeyi Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak yetiştirecek. Üç yıllık grupda dersler Kırım Tatarcası, altı yıllık grupta ise Kırım Tatarcası ve Rusça olarak verilecektir. Pedagoji eğitimi görerek iki yıldan beri öğretmenlik yapanlar yalnızca mülakat imtihanına girecekler. Diğer talebeler ise Rus Dili ve Edebiyatı, Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı ile Sovyetler Birliği tarihinden imtihana girecekler.

 

BAHÇESARAY’DA KURBAN BAYRAMI

4 Temmuz 1990 tarihinde Bahçcsaray’da Kurban Bayramı törenlerle kutlandı. Bahçesaray’ın Yüzçokrak mevkiinde yapılan törenlere Kırım’ın çeşitli bölgelerinden gelen 5000 dolayında kişinin yanı sıra Türkiye’den giden bir kafilede iştirak etti.

Törenlere hocaların bayram duası ile başlandı, daha sonra KTMHT Başkanı Mustafa Abdülcemil Kmmoglu, Emel dergisi Redaktörü Zafer Karatay, Gavaya (AKŞ) Üniversitesi Profesörlerinden Pol Aşin ve Litvanya Tatarlarından Konstantin Radkeviç’in konuşmalarıyla devam edildi. Törenlerde Efsane ve Karadeniz ansambllerinin gün boyunca çalıp söyledikleri Kırım yırları ile Rüştem Memet’in yırları törenlere katılanlara zevkli saatler geçirtti.

ROMANYA’DAKİ TÜRK AZINLIĞIN ÖĞRETMENLERİ TÜRKİYE’DE

Türkiye ve Romanya Eğitim Bakanlıkları arasında yapılan kültürel anlaşma sonucu, Romanya’da yaşayan Türk azınlığın öğrencilerine Türkçe dersleri vermek amacıyla çeşitli branşlardaki 40 Romanyalı Türk öğretmen bir dizi eğitim programı için Türkiye’ye geldi.

Romanyalı Türk öğretmenler Türk Dili, İslam Dini, Coğrafya, Tarih ve Müzik konularında ders gördüler. Öğretmenler bu dersleri Romanya’da bulunan Türk azınlığın ilk okulda bulunan öğrencilere vererek haftada iki saat olmak üzere eğitime başlayacaklar. Haftada iki saat olarak uygulanan Türkçe derslerinin bu öğretim yılında haftada dört saate çıkarılması bekleniyor.

İSMAİL GASPIRALI KONULU KOMPOZİSYON YARIŞMASI DÜZENLENDİ

Türk dünyasında dil ve alfabe reformunun konuşulduğu şu günlerde konuya katkısı olması açısından Kırımlı ünlü eğitim ve dil reformcusu İsmail Gaspıralı Bey ve çalışmaları hakkında bir kompozisyon yarışması düzenledi.

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfınca lise ve dengi okullarda okuyan öğrenciler için düzenlenen kompozisyon yarışmasına katılmak isteyenler müracaatlarını, Belediye Sarayı arkası Saraçhane/Aksaray İST. adresine yapacaklar. Kazanan yarışmacı ise Vakfın Türkistan’a yapacağı seyahate katılmaya hak kazanacak.

Son yüzyıldaki gelişmelerin İsmail Gaspıralı’yı birkez daha haklı çıkardığını müşahede ediyoruz. Bu büyük reformcuyu konu alan kompozisyon yarışmasına bütün lise ve dengi okullarda okuyan öğrencilerimizi katılmaya davet ediyoruz.

 

İKİ AYRI KONFERANSTA KIRIM KONULU TEBLİĞLER BÜYÜK İLGİ TOPLADI

PIAC adıyla tanınan Altayistik konferansı (Permanent International Altaistik Konference) ve İkinci Alman Türkologlar Konferansında konuları Kırım olan tebliğler sunuldu.

PIAC’ın 33. oturumu 24-29 Haziran 1990 tarihlerinde Macaristan’ın başşehri Budapeşte’de yapıldı. Milletlerarası bu kongreye yüzün üzerinde ilim adamı katıldı. Kongreye katılan Polonyalı Türkolog Dr. Henryk Jankowski “On Crimean Tatar Topnyms” isimli bir tebliğ sundu. Jankowski tebliğinde Kırım yer adları ile ilgili geniş bir araştırma yapmakta olduğunu söyledi.

Bir diğer konferans Justus-Liebig Üniversitesi Ppofesörlerinden Dr. E.Wagner ve Dr. K.Röhrborn tarafından organize edilen ağırlığını Türk dili meselelerinin oluşturduğu İkinci Alman Türkologlar Konferansıydı. 13-16 Temmuz 1990 tarihlerinde Almanya’nın Giebes şehri yakınlarında bulunan Raischolzausen’de yapılan konferansta Freiburg Üniversitesi Profesörlerinden Josef Matuz “Die externen und internen Bedingungen der AuBenpolitik des Chanats der Krim” (Kırım Hanlığının dış politikasının iç ve dış şartları) adı ile bir tebliğ sundu.

Bu her iki değerli çalışmadan dolayı değerli bilim adamlarını tebrik eder çalışmalarının devamını dileriz.

 

CUMHURİYETE KADAR TÜRK GÜREŞİ ADIYLA YAYINLANAN KİTAPTA KIRIM GÜREŞİNE YER VERİLDİ.

Cumhuriyete kadar Türk güreşinin tarihçesini anlatan iki ciltlik kitabın birinci cildinde Kırım güreşine yer verildi.