Emel KIRIM VAKFI
BM, KIRIM’DAKİ İNSAN HAKLARI İHLALLERİNİ KINAYAN KARARI KABUL ETTİ
15 Aralık 2022, New York. Karar No: 68(c)-A/77/463/Add.3 DR IV
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda 15 Aralık 2022 günü “Geçici işgal altındaki Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Akyar (Sivastopol) kentindeki insan hakları durumu-Ukrayna” başlıklı karar kabul edildi. Kararda, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya karşı başlattığı geniş çaplı işgal saldırısı ile birlikte ortaya çıkan koşullar dikkate alındı. BM Genel Kurulundaki oylamada karar için 82 ülke ”evet” oyu verirken, 14 ülke karara ”hayır” dedi ve 80 ülke ”çekimser” kaldı.
Türk Cumhuriyetlerinden Türkiye karar için evet oyu kullanırken Kazakistan Rusya’dan yana oy kullandı. Kırgızistan ise çekimser kalırken Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan oy kullanmaktan kaçındı.
Müslüman çoğunluğundaki devletlerden Arnavutluk, Bosna-Hersek, Kuveyt, Katar, Somali ve Çad evet oyu kullandı. İran, Mali, Sudan, Suriye, Eritre Rusya’dan yana oy kullandı. Cezayir, Bangladeş, Bahreyn, Mısır, Irak, Ürdün, Endonezya, Libya, Yemen, Suudi Arabistan, Tacikistan, Tunus, Pakistan, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Tunus, Nijer, Moritanya, Senegal, Gine ve Malezya çekimser oy kullandı. Fas, Burkina Faso, Afganistan oy kullanmaktan kaçındı.
Yarımadadaki insan haklarına ilişkin önceki yıllarda kabul edilen kararlarda yer alan maddelere ek olarak mevcut belgede, Rusya’nın Kırım’ı, Ukrayna’ya saldırmak ve Herson ile Zaporijjya bölgelerinin yasa dışı ilhak girişimini desteklemek amacıyla kullanması kınandı.
BM Genel Kurulu, Ukrayna ve Ukraynalılara karşı nefretin kışkırtılmasının yanı sıra, eğitim sistemi de dahil olmak üzere Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’ya yönelik saldırganlığını haklı çıkaran dezenformasyonun yayılmasını kınadı.
Kararda; Kırım’daki yeni baskı dalgasının, insanların Kırım’dan zorla yerinden edilmesi, zorla kaybedilmeleri ve yerinden edilmiş kişilerin sıkı denetime tabi tutulmasının kabul edilemez olduğu belirtildi.
Belgede, Kırım’ın geçici işgalinin, Rusya Federasyonu’nun geçici askerî kontrolü altında bulunan Ukrayna’nın diğer topraklarında insan hakları alanında yaşanan ciddî bir krizin temeli haline geldiği vurgulandı. Ayrıca Rus işgal yönetiminin ayrımcı uygulamalarına, keyfî gözaltı ve tutuklamalara, işkenceye, cinsel şiddete ve tutukluları iş birliğine zorlamak amacıyla uygulanan baskılara dikkat çekildi.
Bununla birlikte kararda, Rusya Federasyonu’na Ukrayna’ya yönelik saldırganlığını derhal durdurması ve tüm silahlı kuvvetlerini Ukrayna topraklarından geri çekme çağrısı yapıldı.
Yanı sıra kararda, Rusya’dan Kırım Tatar Millî Meclisi’ni “aşırıcı örgüt” olarak kabul eden ve faaliyetlerini yasaklayan kararı, Kırım Tatarları ve liderleri hakkında alınan hapis kararlarını iptal etmeye ve yasa dışı alıkonulan Kırım Tatarlarını derhal serbest bırakma talebine yer verildi.
Çocukların Rusya Federasyonu’na zorla gönderilmelerine son verilmesi ve güvenli bir şekilde ailelerine geri dönebilmeleri ve aileleriyle yeniden bir araya gelebilmeleri için gerekli önlemlerin alınması talep edildi.
Kararda, Rusya’ya işgal altındaki Kırım’ın demografik, özellikle de etnik yapısını zorla değiştirme politikasına son verme çağrısı yapıldı.
