Emel KIRIM VAKFI
EDİGE KIRIMAL’IN ARDINDAN
İbrahim OTAR
Onu ilk kez 1932 yılında İstanbul’da Cafer Seydahmet Kırımer’in evinde tanımıştım. Rus – Sovyet baskısından kaçarak Kırım’dan Kafkasya’ya ve oradan da İran yolu ile Türkiye’ye gelmişti. Bir müddet İstanbul’da kaldı ve sonra da akrabalarının bulunduğu Polonya’nın Vilno şehrine gitti.
Kendisi ile mektuplaşıyorduk. 1934 yılında tahsil için Varşova’ya gitmemden itibaren de, kendisi ile sık sık buluştuk. Ya o Varşova’ya geliyor veya ben Vilno şehrine gidiyordum.
Polonya’da 1934’den 1939 Eylülü’nün beşinci gününe kadar daha ziyade Varşova’da olan görüşmelerimizde Kırım Türklerinin millî istiklâl haklan yönünden yapabileceğimiz işleri ele alıyor ve tatbik ediyorduk. Tabiî bu faaliyetlerimizde o zamanlarda Polonya’da bulunan ve okuyan diğer Kırımlı kardeşlerimiz ile işbirliği halinde idik. Varşova’ya geldiğim 5 Eylül 1934’den bir ay geçmeden Varşova’da Şark Enstitüsü’ndeki Şarkiyatçı Gençler Birliği (O.K.M.) nde Kırım, İdil-Ural ve Türkistan şubesinin bulunmadığını görerek kurulmasını sağladığım bu faaliyet kolu ve Edige’nin de Vilno’da kurduğu Leh Tatar Gençleri Derneği delâleti ile yine arkadaşlarımız ile birlikte, Kırım ve Rusya esiri Türklerin durumlarını ve emellerini tanıtıcı birçok ilmî ve sosyal toplantı ve konferans tertip ettik, yazılar yazdık, muhtelif yayınlarda bulunduk. 1939’da o da benim gibi İstanbul’a geldi. Ayni ideolojik temelde hayatımızı sürdürmeye devam ettik.
Ediğe 1941’in Aralık ayında, Alman-Rus savaşının başlaması üzerine, Kırım Türklerine siyasî haklarını sağlama gayesiyle Berlin’e gitti. Ben Türkiye’de askerdim. Böylece birbirimizden ayrıldık. Her birimiz kendi muhitimizin şartlarına göre ideal hayatımızı devam ettirdik.
Edige, hayatının sonuna kadar Kırım istiklâl davasına hizmet etmiş değerli bir arkadaşımdı. Mücadelesi, girgin, atılgan ve katı tabiatı yanında aşırı derecede merhametli bir kişi idi. Karısı Aymelek ile beraber harp yıllarında Kırımlı halka yaptıkları hizmetler her zaman bu hizmetlerden yararlananlar tarafından şükranla anılmıştır.
Bugün, o da, her fâni için mukadder netice ile karşılaştı. Makale, kitap, konferanslar yanında, halkına yaptığı hizmetler, onun Kırım İstiklâl Davası yolcuları arasında ölümsüzler arasında ve ön saflarda yerini tayin etmiştir. Allah Rahmet eylesin Sevgili Kardeşim…
