ELVİDA, REFAT AĞA ÇAYLAQ !

Refat ÇUBAR

Çoq haflı ve, körgenimiz kibi, üyken nesilge nisbeten şevqatsızlığını soñ derecede numayış etken maraz hastalıq bu sefer saflarımızdan Milliy areketimizniñ eñ eski ve körümli iştirakçilerinden biri, öz küçük Vatanı – sevimli Sudağında, onıñ terkibindeki Asret qasabasında 30 yıldan ziyade yaşağan şair Refat ağa Çaylaqnı 1 Noyabr’de alıp ketti.

Halqımıznıñ Vatanğa kütleviy avdeti başlağanınen, Aqmescitte nice-nice siyasiy aktsiyalar ötkerilsin – Sudağtan mıtlaq yetip kelgen vekiller arasında Refat ağanıñ olması, o sözge çıqması, “maña mikrofon kerekmey” demesi, “milletim!”, dep çoq yanğıravuq sesnen ateşin nutqını başlaması ve aqlarımıznı tiklemeknen bağlı tesirli sözler aytması nasıldır beklenilgen qaidege çevirilgen edi… 

Refat Çaylaq 1933 senesi 13-fevralde Sudaq civarındaki Toqluq köyünde dünyağa keldi. Cinaiy sürgünlikte bu qoranta eñ kiyik bir yerge – Özbekistannıñ Dalverzin çölüne bıraqıla. Babası Smail ağa cebede qan tökken vaqıtta onıñ qorantası ölüm pancasından qurtulmağa tırıştı. 

Mektepte oquv, tornacılıq işi, Taşkentte gidromeliorativ tehnikumında tasil almaq, zenaatı boyunca çalışmağa başlamaq – bularnıñ episi, cümle aqranları kibi, ğurbetlik, komendant rejimi, aqsızlıqlar şaraitinde keçip, Refat ağanı studentliginden Milliy areketke ketirdi ve o, soñki künlerinece özüni onıñ saflarında is etip keldi. 

1964 senesi R. Çaylaq Krasnodar ülkesiniñ Abinsk şeerine köçti. Vatan davası onıñ içün mında devam etti. O, öz faalligi ile belli oldı. Cemaatnıñ avalesinen ve diger teşebbüsçiler sırasında bir qaç kere, şu cümleden, areket qaynağan 1987 senesi, sovetler imperiyasınıñ paytahtı Moskvada bulundı. Soñra ise Ekinci (1991) ve Üçünci (1996) Milliy Qurultaylarnıñ mebusı saylanıldı. 

Refat ağa yaşlığından edebiyatnen meraqlanıp, şiirler yazıp keldi. İlk eseri 1967 s. “Lenin bayrağı”nda derc olundı. Ömür tecribesinen, ket-kete, onıñ nazimge merağı-sevdalığı ve meareti östi. İlk cıyıntığı (“Bosağada”, 1994) derc etilgende ve, birazdan, Qırımtatar ve Ukraına yazıcılar safına qabul olunğanında onıñ yaşı 60-tan keçken edi. 

Şairniñ göñlünde yaşağan aqsızlıqqa qarşı itiraz, adalet tiklenmesine doğru areket, Qırımğa nisbeten olğan  sıñırsız sevgi, halqına nisbeten temenna, mitinglerde bütün kuçünen bağırğan sesi, tabiiy alda ve bivasta, dersıñ, onıñ şiirlerinde aks-seda oluna edi. 

“Seda” (2000), “Menim Vatanım” (2006), “Asret” (2008), “Vatan duyğusınen” (2014) cıyntıqlarındaki ve “Yıldız” mecmuasında dünya yüzüni körgen onıñ eserleri bu mevzular çerçivesindedir.

R. Çaylaqnıñ soñki yıllarda “Qırım” gazetinde basılğan şiirleriniñ serlevaları bile (“Avromeydan”, “Milliy devlet olmağance”, “Vaqıt keldi”, “Milliy küreş”, “Başımıznı egmedik”, “Qorqqan olsaq”) onıñ vatanperver olaraq mevamını, küreşimizni aqqımız tiklenmegence devam etmek kerekligini köstermekteler. 

2014 senesi baarinde olıp keçken tecavuz vaqialarnı qabul etmegenini o, bir çoq satırlarında bildirdi. Beyitlerniñ birisinde şair:

Boysunmayıq – biz millet,

Milliy devlet qurayıq.

Cennet Ana-Vatanda

Boysunmayıp yaşayıq!

— dep çağırğan edi (“Boysunmayıq”).

Milliy devletçiligimizniñ tiklenilmesi, halqımız serbest, bahtlı yaşaması, gençler tasilli-bilgili, vatanperver olıp, ana tilinde serbest laf etmeleri onıñ em şair, em de insan olaraq arzu-niyeti edi. 

Epimiz çoq sezerli coyuqqa oğradıq, çünki aramızdan qorqubilmez, istidatlı, areketçen, halqımıznıñ taqdiri degende yüregi yanğanını köstermege bilgen ve başqalardan da bunı beklegen aqiqiy milliy erbap ketti. O, hatıramızda öyle olıp da yaşaycaqtır.

Refat ağa Smail oğlu Çaylaq vefat etkeni munasebetinen onıñ qorantasına, cümle yaqınlarına teren taziye bildiremiz ve tükenmez sabırlar ile baş sağlığı tileymiz.

Allah rahmet eylesin.

Qırımtatar Milliy Meclis azaları ve safdaşları.

 

Emel Dergisi 277, Ekim-Kasım-Aralık 2021. Sayfa .

TAVSİYELER

KIRIM; TÜRK DÜNYASINDA MATBUAT SEMPOZYUMUNDA

TÜRK DÜNYASINDA MATBUAT SEMPOZYUMUNDA KIRIM VE KIRIM TÜRKLERİ HAKKINDA BİLDİRİLER DE SUNULDU. Ege Üniversitesi tarafından …