Emel KIRIM VAKFI
Refat ÇUBAR
Milliy areketimizge 1960-ncı seneleri kelgen ve Vatan davasına yañı siltem bergen nesilniñ vekilleri ep eksilmekte. 7-noyabrde Aqmescitte devamlı hastalıqtan soñra fani dünyamıznı olardan biri – Ayder Zeytulla terk etti.
Ayder ağa, 1969 senesi 6-iyünde Moskvada, Mayakovskiy meydanına, milletimizge nisbeten adalet, onıñ aq-uquqları tiklenmesini talap etken şiarlarnen çıqqan beş cesür vatandaşımıznıñ arasında, halqımıznıñ musaviysiz vaziyeti aqqında Dünya cemaatçılığına Muracaatnı imzalağanlardan edi…
Ayder Zeytulla oğlu, ecdatları da bu yerden olğan, Balıqlava rayonınıñ Uppa (sahte adı Rodnoye) köyünde 1938 senesi doğdı. 1944 s. cinaiy sürgünlik neticesinde qorantası Ural taraftaki Gorno-Mariysk rayonına tüşe. 13 yıldan soñ Taşkent vilâyetine köçe. Mında 1957 senesi genç Ayder orta mektepni bitire.
Bir yıldan soñ orduğa çağırılğan yigit hızmet vaqtında sovet reberi N. Hruşçövğa mektüp yaza ve: “Mogu li ya posle slujbı vernutsâ s roditelâmi na rodinu, yesli net, to poçemu”, — degen sualni qoya. Tabiiy ki, oña cevap olaraq qırım asıl halqına Qırımğa qaytmaqnı yasaq etken 1956 s. fermanını ketireler. O, bu mevzuda yazılışmasını devam ete.
Ordudan soñ o, Angrende qurucılıq zenaatları boyunca bilim yurtunı bitire. TaşGRESte, Çırçıqta çalışa. Mında Milliy areketke daa da faal tarzda qoşula ve 1966 senesi ilk sefer halq vekili olaraq Moskvağa yollanıla. Mında bir sıra safdaşlarınen bağ qura. Belli uquqqorçalayıcılarnen, şu cümleden, general P. Grigorenkonen, tanış ola.
1968 senesi o, milisler tarafından kötek ve kütleviy taqiplerge yol açqan Çırçıq vaqialarınıñ faal iştirakçisidir. Olardan soñ yigit Özbekistannı terk etmege mecbur oldı. Kene de şu yılı Qırımğa kelgen Ayder Zeytulla mındaki aktsiyalarğa qoşula, şu cümleden, Aqmescitniñ civarında (Maryino) çadırlar meydançığınıñ iştirakçisi ola.
1969 s. Moskvadaki numayıştan soñ onı, diger iştirakçiler sırasında milisler paytahttan çıqaralar. Geniçeskke ketirip, mında yaqalaylar ve 20 künge yaqın azatlıqtan marum eteler. Bundan soñ Ayder ağa çeşit qurucılıq işlerinen oğraştı ve 1987 senesi Qırımğa avdet olğance Novorossiyskte yaşadı. Evlendi, Milliy arekette iştirakini devam etti.
Qırımda o, qorantasınen Canköy rayonında (Qalay), Balaqlava rayonınında (Çorğuna) ve 1995 senesinden Aqmescitte yaşadı. Cemaat işlerinden çette turmadı. Vatandaşlarımıznıñ narazılıq tedbirlerinde, siyasiy aktsiyalarda, medeniy tedbirlerde iştirak etti, sözge çıqtı…
Ayder ağa onı bilgenlerniñ hatırasında bilgili, ferasetli, alçaqgöñülli, yımşaq tabiatlı, mulâyim, güzel insan olaraq qalacaqtır.
Ayder Zeytulla oğlı vefat etkeni munasebetinen onıñ sadıq ömür arqadaşı ve safdaşı Saniye hanımğa, oğlu ve qızına, torunlarına, cümle soy-aqrabalarına teren taziye bildiremiz. Sabırlar ve baş sağlığı tileymiz.
Elvida, degerli vatandaş!
Allah rahmet eylesin.
Qırımtatar Milliy Meclis azaları, dostları, safdaşları.
