KISA KISA HABERLER

 

Hazırlayan: Özge KANDEMİR TEMİZEL

  • Kırım Tatarlarını Ukrayna’nın yerli halkı olarak tanıyan kanun kabul edildi
  • Kırım Tatarlarını Ukrayna’nın yerli halkı olarak tanıyan kanun yürürlüğe girdi.
  • UKRAYNA HÜKÜMETİ LATİN HARFLERİNE DAYALI KIRIM TATAR ALFABESİNİ ONAYLADI
  • NARİMAN CELÂL ve 4 Kırım Tatarının Tutuklanması
  • RUSYA’NIN İŞGAL ALTINDAKİ KIRIM’DA DUMA SEÇİMLERİ DÜZENLEMESİNE TEPKİLER
  • ERDOĞAN İLE ZELENSKIY GÖRÜŞMESİNDE KIRIM TATARLARINA YARDIM KONUSUNU ELE ALINDI
  • Kırım Tatar milli hareketi emektarı Şefika Konsul hayatını kaybetti
  • İlmi Umerov: Kırım’da Kırım Tatar dilinde eğitim veren hiçbir okul kalmadı.
  • Lenur Temir Olimpiyat beşincisi oldu
  • Bulgaristan’daki Kırım Tatarlarından Tepreş etkinliği
  • HÜSNİYE MOLBAYLI KIZILTUĞ VEFAT ETTİ
  • TİKA, Novoaleksiyivka’daki okulun onarımını gerçekleştirdi
  • Kırım’da milli hareket emektarı İzzet Hayırov yaşama veda etti
  • Kırım Tatar milli okçu Alperen Alkan, uluslararası atlı okçuluk turnuvasında şampiyon oldu
  • Türkiye’de tedavi gören Kırım Tatarı Geray Gijirov yaşamını yitirdi

 

Kırım Tatarlarını Ukrayna’nın yerli halkı olarak tanıyan kanun kabul edildi

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy’ın, 18 Mayıs 2021 tarihinde, parlamentoya sunduğu “Ukrayna’nın Yerli Halklarına Dair” yasa tasarısı, 1 Temmuz 2021 tarihinde düzenlenen olağanüstü oturumda; Rusya yanlısı Yaşam İçin Muhalefet Platformu Partisi dışında Ukrayna Parlamentosundaki tüm partilerin yasaya destek vermesiyle onaylandı. Söz konusu yasa ile Kırım Tatarları, Karaylar ve Kırımçaklar Ukrayna’nın yerli halkları olarak tanınıyor. Yasanın kabul edilmesinin tarihi önemde olduğuna dikkat çeken Rüstem Umerov: “Yerli halklar yasası Ukrayna için gerçek anlamda tarihi bir belgedir. Bu nedenle Kırım halkının desteğimizi hissetmesi önemlidir. Kırım Ukrayna’dır! Ukrayna Kırım’dır!”

Kırım Tatarlarını Ukrayna’nın yerli halkı olarak tanıyan kanun yürürlüğe girdi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, ilgili yasayı 21 Temmuz 2021’de imzaladı. Yasanın hükümlerine göre, Ukrayna’nın yerli halkları ve temsilcileri, Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, BM Yerli Halkların Hakları Bildirgesi ve Ukrayna Parlamentosu tarafından tanınan uluslararası anlaşmaları çerçevesinde tanımlanan ayrıca Ukrayna Anayasası ve yasalarıyla öngörülen tüm insan haklarından ve temel özgürlüklerden kolektif ve bireysel olarak tam yararlanma hakkına sahip.

Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra, Kırım Tatar Milli Kurultayı ve Kırım Tatar Milli Meclisinin Ukrayna Bakanlar Kurulu tarafından Kırım Tatarlarının resmi temsil organı olarak tanınması bekleniyor.

UKRAYNA HÜKÜMETİ LATİN HARFLERİNE DAYALI KIRIM TATAR ALFABESİNİ ONAYLADI

Ukrayna Hükümeti, Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanlığı’nın, Kırım Tatar Halkı Meclisi ile mutabık kalınan, Latin harfli Kırım Tatar alfabesini uygun bir karar alarak onaylama önerisini onayladı. 

1991 yılındaki Kırım Tatar Milli Kurultayının Latin harflerine geçme kararına dayanan ilgili karar, Ukrayna Milletvekili, Kırım Tatar Milli Kurultayı Delegesi Rüstem Umerov’un ifadesiyle Kırım Tatar dilini Rusya’nın etkisinden kurtaracak ve Kırım Tatar diasporası ile kültürel iletişimi güçlendirecek.

“Latin harflerine geçişi, geçici işgal altında bulunan Kırım’da yaşayan vatandaşlarımızın da desteklemesi önemli.” ifadelerini kullanan Ukrayna Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanı Oleksiy Reznikov, bu kararın Kırım Tatar dilinin geliştirme stratejisinin projesinin bir parçası olduğunu belirtti.

Kırım Tatar dilinin fonetik özelliklerini daha doğru bir şekilde yansıtan Latin alfabesi 31 harften oluşuyor. Karar, Kırım Tatar dilinin öğretilmesi için kullanılan ders kitaplarının 1 Eylül 2025’e kadar Latin alfabesine geçmesini öngörüyor.

NARİMAN CELÂL ve 4 Kırım Tatarının Tutuklanması

İşgal altındaki Kırım’da, 3-4 Eylül 2021 tarihlerinde Kırım Tatar Milli Meclisi Başkan Yardımcısı (KTMM) Nariman Celal’in yanı sıra 4 Kırım Tatarı (Eldar Odamanov, Aziz Ahtemov, Asan Ahtemov, Şevket Useinov) daha alıkonuldu. 5 Kırım Tatarının nereye götürüldüğü bilinmezken işgalci Rusya’nın hukuksuz uygulamalarına peşpeşe uluslararası tepki yağdı. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı: “Gelişmeleri endişeyle takip ediyor, Nariman Celal ve onunla birlikte tutuklanan dört Kırım Tatarının bir an önce evlerine ve ailelerine kavuşmalarını diliyoruz.” ifadelerine yer verildi. 

RUSYA’NIN İŞGAL ALTINDAKİ KIRIM’DA DUMA SEÇİMLERİ DÜZENLEMESİNE TEPKİLER

Rus Parlamentosunun alt kanadı Duma için milletvekili seçimleri, 17-19 Eylül 2021 tarihlerinde yapıldı. Rusya’da seçimlerde Devlet Duması’ndaki 450 sandalye için 14 parti yarıştı. Öte yandan, muhalif adayların ve partilerin seçimlere katılması engellendi. Kremlin yönetimi, Kovid-19 salgını öne sürerek AGİT Gözlem Heyetinin takibine izin vermedi. 

Ukrayna Parlamentosu 8 Eylül 2021’de uluslararası kuruluşlara, “Kırım’da ve Donbas Topraklarında Yapılacak Olan Rusya Devlet Duması Seçimlerini Tanımama Çağrısına Dair” başlıklı kararı kabul etti. Karar için 318 milletvekili “evet” oyu kullandı. Kararı parlamentoya sunan Ukrayna milletvekili Oleksiy Gonçarenko yaptığı açıklamada, “Bu çok önemli bir karar. Kırım ve Donbas Ukrayna’dır!” diye vurguladı.

ABD, Birleşik Krallık, AB ve Türkiye, Rusya’nın hukuksuz ilhakı ve işgaline maruz kalan Kırım Yarımadasındaki yasa dışı Duma seçimlerini tanımadığını dile getirdi:

ABD: Ukrayna’ya ait topraklarda yapılan Duma seçimlerini tanımıyoruz ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına verdiğimiz kararlı desteği tekrarlıyoruz.

Birleşik Krallık: Söz konusu seçimlerin, Ukrayna’ya ait topraklarında düzenlenmesini kınıyoruz ve Kırım’ın 2014 yılında Rusya tarafından yasa dışı olarak ilhak edildiğini ve hala öyle kalmaya devam ettiğini tekrarlıyoruz.”

AB: Kırım, Ukrayna’dır. Ayrıca Kıyiv yönetimi tarafından kontrol edilmeyen Donbas bölgesinin sakinlerine bu seçimde oy kullanmaları için Rus pasaportu verilmiş olmasından da endişe duyuyoruz. Bu, Minsk Anlaşmalarına aykırıdır.

Türkiye: Türkiye, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne olan desteğini sürdürmekte ve Kırım’ın hukuka aykırı ilhakını tanımamaktadır. Bu çerçevede, 17-19 Eylül 2021 tarihlerinde Kırım’da da düzenlenen RF Devlet Duması seçimlerinin Kırım itibariyle sonuçlarının Türkiye açısından hukuki bir geçerliliği bulunmamaktadır.

 

ERDOĞAN İLE ZELENSKIY GÖRÜŞMESİNDE KIRIM TATARLARINA YARDIM KONUSUNU ELE ALINDI

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskıy, Birleşmiş Milletler (BM) 76. Genel Kurulu’na katılmak üzere bulundukları New York’ta ikili ve heyetler arası görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede taraflar işgal altında bulunan Kırım’daki insan hakları durumu ve Rusya tarafından yasa dışı alıkonulan Kırım Tatar siyasi tutsakların serbest bırakılması konusunda Türkiye’nin sağlayabileceği yardım konularını ele aldı. Bunun dışında özellikle Kırım Tatarları için konut inşaatı projesi olmak üzere ortak projelerin uygulanma hızı konuşuldu.

 

Kırım Tatar milli hareketi emektarı Şefika Konsul hayatını kaybetti

Kırım Tatar Milli Hareketin Bülbülü olarak adlandırılan Şefika Konsul, Bahçesaray yakınlarında doğmuş; 1944 yılında tüm Kırım Tatar halkıyla sürgün edilmişti. Eşi Mustafa Konsul ile birlikte Özbekistan’ın Semerkant şehrinde sürgündeyken milli harekete katılan en aktif ailelerden biriydi. Eşi Mustafa Konsul’a dilekçe, basılı materyalleri hazırlama ve dağıtma, Moskova’ya Kırım Tatar milli hareketi delegeleri göndermek için para toplama ve hapsedilen aktivistleri ile ailelerini destekleme konusunda yardım etti. 

Şefika Konsul, 84 yaşında Kırım Akmescit’te 3 Eylül 2021 tarihinde hayatını kaybetti. Vefat haberini KTMM Başkan Yardımcısı Nariman Celal duyurdu.

 

İlmi Umerov: Kırım’da Kırım Tatar dilinde eğitim veren hiçbir okul kalmadı.

Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov, 2014’ten önce Kırım’da açılan Kırım Tatar milli okullarının büyük zorluklarla açıldığını belirten Ümerov, “İşgal başladığı zaman, Mart 2014 itibarıyla Kırım’da 15 Kırım Tatar milli okulu vardı. Büyük mücadelelerle açılan bu okullar, 1. ile 5. sınıfları arasında eğitim tamamen Kırım Tatar dilinde veriliyordu. Şu an Kırım’da 7 Kırım Tatar milli okulu var. Ancak bunlar milli okul değil. Çünkü eğitim Rus dili ile veriliyor; Kırım Tatar dili ise ayrı bir ders olarak okutuluyor. Bu okullara genelde Kırım Tatar aileler kayıt yaptırıyor. Ben bu okullara ‘Kırım Tatarları için okullar’ diyorum.” dedi.

 

Lenur Temir Olimpiyat beşincisi oldu

2020 Tokyo Olimpiyatları’nda Ukrayna’yı temsil eden Kırım Tatar güreşçi Lenur Temirov erkekler grekoromen güreş 60 kg kategorisini 5. sırada tamamladı. Lenur Temirov, 2 Ağustos’ta bronz madalya için Çinli rakibi Walihan Sailike ile karşılaştı. Karşılaşma 1-1 berabere tamamlanırken, bronz madalya son puanı alan Çinli güreşçiye gitti.

 

Bulgaristan’daki Kırım Tatarlarından Tepreş etkinliği

Bulgaristan’daki Kırım Tatarları, 7 Ağustos 2021’de Kırım Tatarlarının geleneksel Tepreş Bayramı’nı kutladı. Şumnu bölgesi Konyovetz köyünde düzenlenen etkinlik, Bahtişen Kaya hanımefendi ve Tzarev Brod Kırım Tatar topluluğunun katkılarıyla gerçekleşti. At koşuları ve cirit atma etkinliklerine sahne olan şenlikte Kırım Tatar yemek ve tatlı çeşitleri ikram edilerek Kırım Tatar halk müziği ve halk oyunları sergilendi.

 

HÜSNİYE MOLBAYLI KIZILTUĞ VEFAT ETTİ

Kırım Türkleri Amerikan Birliği Derneği  idare meclis başkanlığını yapmış, TADF (Türk Amerikan Dernekleri Federasyonu) üyesi merhum Ömer Kızıltuğ’un eşi; Kırım Türkleri Amerikan Birliği Derneği kadın kolları başkanlığını yapmış Hüsniye Molbaylı Kızıltuğ vefat etmiştir.

 

TİKA, Novoaleksiyivka’daki okulun onarımını gerçekleştirdi

22 Eylül 2021 tarihinde TİKA tarafından yürütülen bazı binaların onarımı faaliyetleri vesilesiyle, Ukrayna’nın Herson ilinin Novoaleksiyivka (Kümüşçanak) kasabasının 1 numaralı okulunda onarım gerçekleştirildi. Onarım için etkinlik düzenleyen ve okulun yüzde 60’ını oluşturan Kırım Tatar öğrenciler tarafından küçük bir konser ile dans gösterileri sergilendi. Etkinliğe, okul müdürü Lenur Lyumanov, TİKA’nın Ukrayna Programları Koordinatörü Cüneyt Esmer ve Kırım Milli Varlık Fonu Başkanı Lenur Mambetov katıldı.

https://qha.com.tr/haberler/guncel/tika-ukrayna-novoaleksiyivka-daki-okulun-onarimini-gerceklestirdi/343420/

Kırım’da milli hareket emektarı İzzet Hayırov yaşama veda etti

Henüz yedi yaşındayken Vatan Kırım’dan 1944 sürgünü ile ayrılan, sürgün bölgesi Özbekistan’da Kırım Gençler Birliği kurucu üyesi olan İzzet Hayırov vefat etti. Milli harekette aktif rol oynayan Hayırov, birçok KGB sorgularına alınmış ve hapis cezasına çarptırılmıştır. Sürgündeyken ‘vatana geri dönüş’ faaliyetlerine katılmıştır.

 

Kırım Tatar milli okçu Alperen Alkan, uluslararası atlı okçuluk turnuvasında şampiyon oldu

Uluslararası Atlı Okçuluk Birliği (IHAA) içerisinde 2012 yılından bu yana ulusal ve uluslararası yarışlara katılan Kırım Tatarı Alperen Alkan, Avrupa’da IHAA tarafından 2014 yılından beri düzenlenen bir takım yarışması olan Grand Prix Serisinde IHAA wGP 1. aşamanın, Kıdemli Yaş Kategorisi için belirlenen bireysel sonuçlarına göre atı Bozdoğan ile birinci oldu.

 

Türkiye’de tedavi gören Kırım Tatarı Geray Gijirov yaşamını yitirdi

2015 yılında Kırım’dan Türkiye’ye kanser tedavisi için gelen Geray Gijirov 5 Temmuz 2021 tarihinde Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesinde yaşam mücadelesini kaybetti. Kırım Derneği İstanbul Şubesinin duyurduğu vefat haberi üzerine Emel Kırım Vakfı başkan yardımcısı Nurten Bay, Ekrem Bay ve merkez valisi Vahdettin Özcan’ın çabalarıyla, TC vatandaşı olmayan Gijirov, kısa sürede bürokratik işler halledilerek Beylikdüzü Çakmaklı Mezarlığına defnedilmiştir.

Emel Dergisi 276, Temmuz-Ağustos-Eylül 2021. Sayfa .

TAVSİYELER

MÜSTECİB ÜLKÜSAL’I KABRİ BAŞINDA ANDIK

Emel dergimizin kurucusu, başyazarı, Kırım Milli Kurtuluş Merkezi Başkanı, Emel Kırım Vakfımızın kurucusu ve 10 …