Aluşta’dan Esen Yeller – Bir Kırım Türküsü
Serra MENEKAY
Doğan Kitap, İstanbul, 2015.
ISBN: 978-6050924091
416 sayfa, karton kapak, 13,5×19,5cm.
Dansa ve müziğe çok yetenekli olan Nehar, köyünden ayrılarak Akmescit’teki bir tiyatro kumpanyasına katılır. Burada ömür boyu dost kalacağı Bilal Ağa ve Rebiye’yle tanışır ve bir Alman subayına âşık olur. Ne yazık ki tüm dünyayı etkisi altına alan İkinci Dünya Savaşı hepsinin hayatlarında onulmaz yaralar açacak, savaş sonrasında ise Sovyetler Birliği’nin politikaları Kırım’daki aileleri, sevgilileri birbirinden kopararak dünyanın dört bir yanına savuracaktır. Serra Menekay Aluşta’dan Esen Yeller’de bir kısmı Kırım’dan Türkiye’ye göç eden, bir kısmı ise Sovyetler Birliği’nde sürgüne mahkûm edilen ailesinin yaşadıklarını bir roman kurgusuyla anlatırken, Kırım halkının trajedisine ve demokratik direnişine de ışık tutuyor. İki kadının gözünden savaş, vatan hasreti, yaşam mücadelesi, doğum, ölüm ve aşk… Her şeyden biraz, en çok da hayat…
Türk-Tatar Dil Bilimine Giriş
Bekir Sıtkı ÇOBANZADE
Palet Yayınları, Konya, 2015.
Hazırlayan: Fatih Numan Küçükballı / Ufuk Deniz Aşçı
ISBN: 978-6055262716
300 sayfa. 15,4×22,5cm
“…Yukarıda zikrettiğimiz Türkiyat ve şarkiyat ocaklarından birisi olmağa aday Kırım Üniversitesi’nde geçirdiğim dört yıllık ilmî ve tedrisî ömür, Türk-Tatar dillerinin şimdiye kadar hangi usullerle, kimler tarafından araştırıldığını bana öğretti. Bu bilgileri başkalarının da bilmesi gerektiğini düşündüm.
Hakikaten Türkoloji araştırmalarının kısa ve yüzeysel de olsa tarihî geçmişi, üniversite talebelerini ve ikinci derece, hatta dil öğretimine şuurlu bir tarzda yanaşmak isteyen birinci derece mekteplerin muallimlerini büsbütün başka bir âleme ve ruhiyete eriştirebilirdi.
Bundan başka Türkoloji araştırmalarının temel sebeplerine varabilmek ve bu hususta tenkidî ve tahlilî bir bakış açısı sahibi olabilmek için, genel dil biliminin ses ve şekil bahisleri ve bunların Türk-Tatar dillerine tatbiki hususlarıyla da aşina olmak lazımdır. Eserimiz, işte bu ihtiyacı karşılama ve bu konulara dikkatleri çekme isteğiyle tertip olunmuştur…”
-Çoban-zâde-
Hazar ve Karay Türkleri – Türklerde Yahudilik ve Doğu Avrupa Yahudilerinin Menşei Meselesi
Prof.Dr. Şaban KUZGUN
Bilge Kültür Sanat, İstanbul, Mayıs 2015.
ISBN: 978-605-4921-75-1,
368 sayfa, 12×19,5 cm.
Kaynak eserlerde Hazarların bir kısmının Yahudiliği kabul ettiği haber verilmektedir. Bazı araştırmacılar, verilen bu bilgileri değerlendirerek bugünkü Doğu Avrupa Yahudilerinin M.S. VIII. yüzyılda Yahudiliği kabul etmiş olan Hazarların çocukları olduğunu ileri sürmektedirler.
Bu eserde, Hazarların siyasi ve dinî tarihleri incelendikten sonra onların ne kadarının, hangi amaçlarla, ne tür bir Yahudiliği kabul etmiş oldukları ve bu olayla Doğu Avrupa’daki Talmudist Yahudilerin mi, yoksa bugün dünyada sayıları oldukça azalan Karay (Karâî) Türklerinin mi ilişkisi olduğu ortaya konmaktadır.
Bu araştırma ile, geçmişte Yahudiliği benimsemiş olan Türklerle günümüzde Tevrat’a inanmalarına rağmen Türkçe konuşan ve Türk dünyasının üyesi olmaya devam eden Musevî Türklerin durumu incelenmektedir. Arka Kapak Yazısı
Kırım – Doğu Avrupa Türk Mirasının Son Kalesi
Editör: Yücel ÖZTÜRK.
Çamlıca Basım Yayın, İstanbul, 2015.
ISBN: 9786059964388
432 sayfa, 16,5×23,5cm.
Kırım, stratejik ve jeopolitik ehemmiyeti yüksek olduğundan her zaman büyük mücadelelere sahne olmuştur. Altın Orda Hanlığı (1242-1502) gücünü kaybedince Kırım Hanlığı (1441-1783) yükselmiştir. XV. asırda Osmanlı hâkimiyetine girdikten sonra (1475) siyasi bakımdan iki bölgeye ayrılan Kırım’ın Ceneviz hâkimiyetindeki sahilleri merkeze bağlanırken, Yayla Dağlarının kuzeyindeki bozkırları Kırım Hanlığı’na bırakılmıştır.
Yaklaşık 300 yıl boyunca Osmanlıların iktisadî düsturlarını tatbik ederek halkın huzur ve adalet içinde yaşamasını sağlayan hanlık, Moskova’nın Karadeniz’e inmesine set çekmiştir. Ancak son Kırım hanı Şahin Giray’ın ihanetiyle müstakilliyet adı altında Rusya’ya bağlanmış (1774 Küçük Kaynarca Antlaşması), Osmanlı dünyasından koptuktan sonra, önce ekonomik, sonra da siyasî manada çöküşe geçen hanlığın istiklali Rus Çarlığı’nın 1783’te Kırım’ı cebren işgaliyle sona ermiştir. Rus işgali, Kırım’daki Türk-İslam Medeniyeti açısından büyük yıkımların başlangıcı olmuş; saray, cami, medrese, kütüphane, han, hamam gibi maddi kültür mirası yok edilmiş; sosyal ve kültürel hayat tahribata uğramış ve daha da vahimi bölge insanı öz vatanlarından koparılarak bilmedikleri coğrafyalara sürgün edilmiştir.
Bu eser, sahasında mütehassıs akademisyenler tarafından kaleme alınan on beş makaleden meydana gelmektedir. Makalelerde Kırım Hanlığı’nın tarihî, idarî, hukukî, sosyal, iktisadî, dinî ve kültürel yapısı tahlil edilmiş; mimarî ve sanat eserleri ele alınmış; hanlığın kurucu kabilelerinden Şirinler ve Mangıtlar incelenmiştir. Bunun yanında Kırım halkının yirminci yüzyılda maruz kaldığı zulüm, kırım ve tehcir hadiseleri ve günümüzde Kırım meselesinin geldiği nokta uluslararası konjonktürde değerlendirilmiştir.
Kırım Tatar Mutfağı
Hasan KIRIMER
Eskişehir, 2015.
ISBN: 978-605-85143-0-0
[24] +160 sayfa; 21×29,5 cm
Eser araştırmacı yazar Hasan Kırımer’in Kırım Tatarlarının zengin mutfak kültürünü tanıtmak ve belgeleyerek gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla gerçekleştirdiği çalışmasının neticesidir. Bilhassa Eskişehir’de yaşayan Kırım Tatar ev hanımlarının verdiği tariflere Kırım’dan ev hanımlarının tarifleri de eklenmiş, renkli fotoğraflarla kitap zenginleştirilmiş. Yemekler sırasıyla şu şekilde tasnif edilmiş: Soslar, Turşular, Salatalar, Çorbalar, Etsiz Yemekler, Mantarlı Yemekler, Etli Yemekler, Köfteler, Kümes Hayvanları, Av Etleri, Balıklar, Pilavlar, Hamurlu Yemekler, Hoşaflar; Tatlı, Kurabiye ve Pastalar, Marmelat ve Reçeller.
Onlarca yemek tarifinin bulunduğu kitabın sonunda İsmail Otar’ın meşhur Çibörek şiiri de yer alıyor.
Kırım Tatar El Sanatları
Hasan KIRIMER
Eskişehir Odunpazarı Belediyesi,
Eskişehir, 2015.
ISBN: 978-975-6881-20-0
[10]+ 526 Sayfa, 21×29,5 cm.
Eskişehir’in Odunpazarı ilçesinde Odunpazarı Belediyesi’nin restore ettiği tarihi bir ev “Kırım Kültür Evi olarak hizmete alınmıştı. Eskişehir Kırım Türkleri Yardımlaşma ve Spor Derneği tarafından civardaki Kırım Tatar köylerinde yürütülen bir çalışma ile pek çok orijinal el sanatı ürününün gönüllüler tarfından bu Kültür evine bağışlanması sağlanmıştı. Böylece ortaya zengin bir koleksiyon çıktı. İşte bu kitap da gerek bu koleksiyonda gerekse kişisel koleksiyonlarda yer alan yüzlerce Kırım Tatar el sanatı örneğinin fotoğraflarından oluşmaktadır.
Gaspıralı İsmail ve Türkçede Birlik
Prof. Dr. Ertuğrul YAMAN
Akçağ Yayınları. Ankara, 2015.
ISBN:978-605-342-209-0.
184 sf. 13,5×20,5cm
Türk dilbirliği konusunda en şuurlu ve başarılı çalışma, hiç şüphesiz, Gaspıralı İsmail’e aittir. Gaspıralı, Türk dünyasının “Dilde, işte, fikirde birlik” şiarıyla bütünleşebileceğini savunmuş ve bu yolda özellikle ortak dili önplanda tutmuştur. Yıllarca, büyük sıkıntılar içerisinde çıkardığı “Tercüman” gazetesiyle bu düşüncesini gerçekleştirmiştir. Gaspıralı İsmail’in bu düşünceleri, Türk dünyasının birleşmesi ve dil birliğinin sağlanması yolunda çok büyük roller üstlenmiştir.
Türk dünyasında birlik ve dirliğin yolu, dil birliğinden geçmektedir. “Türkçede Birlik”, bütün diğer birlikteliklerin hem anahtarı hem de güvencesidir. Elinizdeki bu eserde, konunun ayrıntılarını okuyacaksınız.
(Tanıtım Bülteninden)
Ayşe Seitmuratova
Derleyen: Hasan KIRIMER
Aktüel Ofset Tanıtım Hizmetleri,
Eskişehir, 2015. 67 sayfa.
ISBN: 978-605-85143-1-7
Kırım Tatar Millî Hareketinin sıradışı kadın kahramanlarından Ayşe Seitmuratova’nın hayat hikâyesini konu alan kitapta Hasan Kırımer’in Ayşe Apte ile röportajı, Zafer Karatay, Celal İçten, Ranetta Gafarova, ve Ümit Şilit’in hatıra ve görüşleri, gazeteci Zera Bekirova’nın Seitmuratova hakkındaki derlemeleri, Gülnara Bekirova’nın röportaj ve derlemeleri değişik dönemlere ait bolca fotoğrafla birlikte yer alıyor.
Türkiye’nin Göç Tarihi
14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler
Derleyenler: M.Murat ERDOĞAN, Ayhan KAYA
İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul, 2015.
ISBN: 978-605-399-397-1. 352 sf.
Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi-HUGO’nun kurucusu M. Murat Erdoğan ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi öğretim üyesi Ayhan Kaya’nın derlediği, her biri alanında yetkin biliminsanlarının makalelerinden oluşturulmuş Türkiye’nin Göç Tarihi: 14. yüzyıldan 21. yüzyıla Türkiye’ye Göçler adlı kitap, Anadolu topraklarının yüzlerce yılın ötesine uzanan son derece hareketli, zengin ve o ölçüde de çok yönlü, çok kültürlü sonuçlar yaratan göç tarihinin, dünden bugüne ulaşan hikâyesini konu ediniyor. Anadolu Üniversitesi tarih bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Kemal Yakut Kırım Tatarları ve Nogayların Osmanlı İmparatorluğu’na Göçleri (1783-1922) başlıklı makalesi ile kitaba katkıda bulunuyor.
Kitapta şu makaleler yer alıyor:
1. 14. ve 15. Yüzyıllarda Anadolu’ya ve Balkanlar’a Türklerin Göçü, Levent Kayapınar – Yusuf Ayönü
2. Anadolu ve Balkanlar’a Romanların Göçü, Sinan Gökçen.
3. Geçmişten Günümüze Anadolu’ya Yahudi Göçü, Naim A. Güleryüz.
4. Geçmişten Bugüne Siyah Afrika’dan Türkiye’ye Göçler: Kölelikten Küresel Girişimciliğe, Mahir Şaul.
5. Kırım Tatarları ve Nogayların Osmanlı İmparatorluğu’na Göçleri (1783-1922), Kemal Yakut.
6. Türkiye’de Çerkesler, Ayhan Kaya.
7. Zorunlu Göçün 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu Üzerindeki Etkileri, Başak Kale.
8. Yunanistan’dan Anadolu’ya Göç: Nüfus Mübadelesi, Elçin Macar.
9. Yugoslavya’dan Türkiye’ye Göçlerde Sayılar, Koşullar ve Tartışmalar, Nurcan Özgür Baklacıoğlu.
10. Türkiye’de Avrupa Birliği Vatandaşları, Canan Balkır – Bianca Kaiser.
11. Azerbaycan Türkleri Örneğinde Avrasya Coğrafyasından Türkiye’ye Yönelik Yüksek Nitelikli İnsan Göçü, O. Can Ünver.
12. Türkiye’nin Son Elli Yıllık Emek Göçü: Yorum, Eleştiri, Öngörü, Nermin Abadan-Unat.
13. Türkiye’ye Yönelen Düzensiz Göç Dalgaları İçinde “Transit Göç”, Ahmet İçduygu.
14. Hoşgörü ve Çelişkiler: 1989, 1991 ve 2011’de Türkiye’ye Yönelen Kitlesel Mülteci Akınları, Kemal Kirişci – Sema Karaca.
15. Türkiye’ye Kitlesel Göçlerde Son ve Dev Dalga: Suriyeliler, M. Murat Erdoğan.
Nutuq Medeniyeti
Культура крымскотатарской речи. Учебное пособие.
Нутукъ медениети. Къулланма.
Seyran ÜSEİNOV
Akmescit, 2015.
232 sf. 14,5×21 cm.
Ünlü Kırım Tatar bilim adamı, eğitimci birçok ders kitabı ve sözlüğün yazarı Seyran Üseinov’un “Nutuq Medeniyeti” adlı yeni kitabı basıldı.
QHA’ya konuşan kitabın yazarı Seyran Üseinov, söz konusu kitabın, üniversite ve lise öğrencileri, öğretmenler, Kırım Tatar dilini öğrenmek isteyen herkese yardımcı olabileceğini belirtti.
Üç bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde, en çok ihlal edilen Kırım Tatarca dilbilgisi kuralları anlatılıyor. Kitabın ikinci bölümünde hata yapılan ifadeler, cümleler derlenmiş; bunların yanlış ve doğru kullanımına örnekler verilmiştir. Üçüncü bölüm, kendi başına çalışma dersleri için dil bilgilerini içeriyor.
“İlhak: Kırım Adası. Hibrid Savaşın Kroniği”
Анексія. Острів Крим. Хроніки гібридної війни
Derleyen: Taras BEREZOVETS
Brayt Buks, Kyiv, 2015. Ukraince.
ISBN: 978-966-2665-69-7.
392 sf. 15х22,7cm.
Kyiv’de 3 Eylül tarihinde “İlhak: Kırım Adası. Hibrid Savaşın Kroniği” adlı kitabı tanıtılan Ukraince kitapta, Kırım’da Rus işgalini ve şiddeti yaşayan tanıkların ifadeleri toplandı. Yazar, söz konusu kitapta farklı insanların 18 Şubat 2014 – 18 Mart 2014 tarihleri arasındaki dönem ile ilgili gözlemlerine yer verdi. Kitapta, Kırım faciasının 704 iştirakçisi okurlara işgal ile ilgili gerçekleri anlatıyor.
Ayrıca 392 sayfalık kitapta Ukraynalı ve Rus politikacılar, uluslararası uzmanları ile yapılan görüşemelere dair 40 demeç yer aldı.
Kumanlar ve Tatarlar
Osmanlı Öncesi Balkanlarda Doğulu Askerler (1185-1365)
István VÁSÁRY
Çeviren: Ali Cevat Akkoyunlu.
Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015.
ISBN: 978-975-0813-10-8
2. baskı. 232 Sayfa. 16,5×24 cm.
Budapeşte’deki Loránd Eötvös Üniversitesi’nde Türk ve Orta Asya Araştırmaları profesörü olarak çalışan István Vásáry’nin Türkçedeki ilk baskısı 2008’de yapılan kitabının ikinci baskısı yine Yapı Kredi Yayınları’ndan çıktı.
Kumanlar ve Tatarlar Osmanlıların 1361’de Edirne’yi alıp Bulgaristan ve Yunanistan’dan başlayarak Balkanlarda egemenlik kurmaya girişimlerinden önceki iki yüzyıl boyunca bölgenin siyasal yapısına yön vermişlerdi. Prof. Dr. István Vásáry’nin kitabı, bu iki topluluğun tarihini son derece anlaşılır biçimde gözler önüne seriyor.
The Crimean Tatars
From Soviet Genocide to Putin’s Conquest
Brian Glyn WILLIAMS
Oxford University Press, New York, 2015.
ISBN: 978-019-049470-4
240 sayfa; 15,6 x 23,5 cm. İngilizce
Massachusetts-Dartmouth Üniversitesi’nde İslâm Tarihi profesörü olarak çalışan Brian Glyn Williams’ın “Sovyet Soykırımından Putin’in Fethine Kırım Tatarları” adlı kitap Türk, Rus ve Kırım Tatar kaynaklarını kullanarak ve gizliliği kalkan KGB belgelerine de dayanarak Tatarların gizil trajedisine ışık tutuyor ve Rusya’nın soykırım teşebbüsünü açığa çıkarıyor. Kırım’ın işgalinde Putin’e kafa tutan tek “muhalif millet” Kırım Tatarlarının tarihini geçmişten günümüze dek İngilizce bilen okurlara hikâye ediyor.
Kırım Hanlığı’nın 1783’te Çarlık Rusyası tarafından yıkılışı, göçler, Kırım Tatar aydınlanma hareketi, sürgün ve Kırım’a geri dönüş kitabın ana konuları.
Men anamnen laf etem
Мен анамнем лаф этем
Seyran ÜSEİNOV
Akmescit, 2015.
180 sayfa. Kiril harfleriyle Kırım Tatarca.
Bu kitapta 170’ten fazla Kırım Tatarca çocuk şiiri ve şarkısı yer alıyor. Şiirler “cıyıntığı” 3 bölümden ibaret: Birinci kısım küçük çocuklar için yazılan şiirlerden oluşan “Hafif yelçik”, ikinci kısım daha büyük çocuklara hitap eden “Büllür tamçılar” ve üçüncü kısım da büyük çocuklar için yazılan “Baar Nefesi” adlı bölüm. Kitabın amacı genç Kırım Tatar neslinin ebeveynlerinin sürgün yılları boyunca koruyup sakladıkları ana dilleri, kültür, adet, gelenek ve göreneklerini öğrenmesini sağlamak.
Türkiye-Ukrayna İlişkileri. Kazak Dönemi (1500-1800)
Editörler: Volodimir MELNİK, Mehmet ALPARGU, Yücel ÖZTÜRK, Ferhat TURANLI, Muhammed Bilal ÇELİK
Çamlıca Basım Yayın, İstanbul, 2015
ISBN:978-605-9964-56-2
820 sayfa, 17 x 24 cm.
Türkiye ile Ukrayna arasındaki ilişkiler XIX. asra kadar (Zaporog Seç’i ve Osmanlı Devleti döneminde) çok dinamik, canlı karakterde seyrederken, sonrasında ortaya çıkan gelişmeler, Türk, Ukrayn, Leh, Macar, Balkan ve Doğu Avrupa halklarının aleyhine işlemiştir. Yakın zamana kadar Türkiye’deki akademik çevreler dâhil hemen hemen bütün kamuoyu, Ukrayna’yı Rusya tarihi içinde algılamış, son zamanlarda yapılan araştırmalarda ise Ukrayna’nın tarihi, kültürü ve medeniyetiyle kendine has bir karakter arz ettiği ve Rusya’dan farklı olduğu anlaşılmaya başlanmıştır. Türkiye-Ukrayna münasebetlerinin bir devrine ışık tutan bu kitap çalışması 2014’te Sakarya Üniversitesi ile Lviv İvan Franko Milli Üniversitesi işbirliğiyle düzenlenen sempozyumun kitabıdır. Türkiye’den Ukrayna, Kırım ve Batı Deşt-i Kıpçak tarihi sahasında mütehassıs 40’dan fazla tarihçi; Ukrayna’nın Lviv, Kyiv, Odesa, İvano-Frankivsk, Çernıgiv, Mariupol, Lugansk, Dnipropetrovsk bölgelerinden de 24 mütehassıs bilim insanı sempozyuma katılarak iki ülke tarihinin ortak noktaları tespit edilmeye çalışılmıştır. “Bugün Ukrayna Devleti var ise bunu Osmanlı Devleti’ne borçludur.” Yaroslav Daşkeviç
Özel Sayı: Çarlık Rusyası ve Sovyetler Birliği’nde Kırım Tatarları
Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi
Avrasya Bir Vakfı, 2015, Ankara.
ISSN:1306-9196
176 sayfa. Dil: İngilizce.
Yılda bir kez yayınlanan hakemli akademik Uluslararası Suçlar ve Tarih Dergisi (UST) 16. Sayısını Kırım Tatarlarına ayırdı. Yayın hayatına 2006 senesinde başlayan UST’nin dili İngilizce ve Türkçe’dir. UST’nin inceleme alanları Balkanlar, Kafkasya, Avrasya ve Orta Doğu’da toplumlar arasındaki, etnik gruplar arasındaki, dini gruplar arasındaki ve uluslar arasındaki anlaşmazlıklar, çatışmalar ve işlenen suçlardır.
Dergide şu İngilizce makaleler yer alıyor:
· Editörün Notu
· Exposing Dishonest History: The Creation and Propagation of Stalin’s False Allegation of ‘Mass Treason’ against Crimean Tatars during World War. (Sahte Bir Tarihin İfşası: Stalin’in Kırım Tatarlarına Karşı Öne Sürdüğü İkinci Dünya Savaşı Esnasında ‘Toplu İhanet’ Sahte Suçlamasının Ortaya Çıkışı ve Yayılması) – Andrew Dale STRAW
· The Deportation of the Crimean Tatars in the Context of Settler Colonialism (Yerleşimci Sömürgeciliği Bağlamında Kırım Tatar Sürgünü) – J. Otto POHL
· Post-Traumatic Generation: Childhood of Deported Crimean Tatars in Uzbekistan (Posttravmatik Kuşak: Sürgün Edilen Kırım Tatarlarının Özbekistan’daki Çocuklukları) – Martin-Oleksandr KISLY
· A Legal Analysis of the Crimean Tatar Deportation of 1944 (1944 Kırım Tatar Sürgünü’nün Hukuki Değerlendirilmesi) – Onur URAZ
· Foreigners in front of the Crimean Khan’s Courts in the Seventeenth and Eighteenth Centuries (Onyedinci ve Onsekizinci Yüzyıllarda Kırım Hanlarının Mahkemelerinde Yabancılar) – Natalia Królikowska-JEDLIŃSKA
· Kitap Tanıtımı: This Blessed Land: Crimea and the Crimean Tatars (Bu Kutsanmış Toprak: Kırım ve Kırım Tatarları) – Yuliya BILETSKA
Исмаил Гаспринский
İsmail Gasprinskiy
Nadir DEVLET
Tatarstan Kitap Neşriyatı, Kazan, 2015.
ISBN: 978-5-298-03012-0
63 sayfa, 22x29cm, Rusça.
Prof. Dr. Nadir Devlet’in Türkçe yazdığı İsmail Gaspıralı kitabı Bulat Nugmanov tarafından Rusça’ya tercüme edilerek Tataristan’da neşredildi.
Status prawny Tatarów krymskich
Kırım Tatarlarının yasal statüsü
Vita ZAGÓROWSKA
Prawa Człowieka i Prawo Międzynarodowe (İnsan Hakları ve Uluslararası Hukuk) / 4. sayı, ISSN 2300-3472
Kardynała Stefana Wyszyńskiego Üniversitesi, Varşova, 2015
ISBN: 9788364298035
199 sayfa, Lehçe.
Gaspıralı İsmail Bey’in Ölümünün 100. Yılında Dilde Fikirde İşte Birlik’te Neredeyiz? Uluslararası Sempozyumu bildiriler: 15-17 Ekim 2014, İstanbul
Editörler: Mustafa Özkan, Cezmi Bayram, Ayna Askeroğlu, Fatih Mehmet Sancaktar, Ramazan Erhan Güllü, Metin Ünver, Nuri Sağlam, İsmail Karaca, Kemal Gurulkan
Türk Ocağı İstanbul Şubesi, İstanbul,2015.
ISBN: 9789757739890
415 sayfa
Krym jako przedmiot sporu ukraińsko-rosyjskiego
Ukrayna-Rusya anlaşmazlığı konusu olarak Kırım
Maria GOŁDA-SOBCZAK
Wydawnictwo Naukowe Silva Rerum, Poznan, 2015.
ISBN: 9788364447716
378 sayfa, Lehçe.
Kitap Tatarlar öncesi Kırım, Kırım Hanlığı, Rus Çarlığı idaresinde Kırım, Kırım’da Sovyet hâkimiyeti, Kırım Tatarlarının dönüşü, Rusya Federasyonunun Kırım’ı gaspı, egemenlik veya kendi kaderini tayin hakkı adlı bölümlerden oluşuyor.
Postsowjetischer Separatismus: Die pro-russländischen Bewegungen im moldauischen Dnjestr-Tal und auf der Krim 1989-1995
Sovyet Sonrası bölücülük: Moldova’nın Dinyester Vadisi ve Kırım’da Rus yanlısı hareketler 1989-1995
Jan ZOFKA
Wallstein Verlag, Göttingen, 2015.
ISBN: 978-3835316348
438 sayfa, 15.4 x 23 cm, Almanca
Leipzig Üniversitesi’nde doktorasını tamamlayan Jan Zofka, 1989-1995 yılları arasında Kırım ve Transdinyester bölgelerindeki Rusya yanlısı ayrılıkçı hareketleri inceliyor. Transdinyester’de 1992 yılında kanlı bir iç savaş sonrasında fiili bir durum oluşturulmuş ve 2014’te Kırım Rusya Federasyonu tarafından istila ve işgal edilmişti. Zofka seçtiği zaman diliminde bu iki tartışmalı bölgedeki ayrılıkçılığı karşılaştırıyor.
Kırım Karaycasının Katık Mecmuası
Tülay ÇULHA
Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2015.
600 Sayfa, 16×24 cm.
ISBN: 9789751631237
Bu çalışma, “Kırım Karaycasıyla Yazılmış Bir Mecmua” başlıklı doktora bitirme çalışmasının baskıya hazırlanmış şeklidir. Karay Türkçesinin Kırım diyalektine ait halk edebiyatı örneklerini içeren Katık Mecmuası, İbrani harfleriyle kaleme alınmış el yazması bir metindir. Kitap, temelde adı geçen mecmuanın yazı çevirimi ve dizin-sözlük çalışmasından oluşmaktadır. Eser sahibinin hazırlamış olduğu çalışma, Giriş, Metin (Mecmua), Sözlük-Dizin, Kaynakça, Sonuç ve Ekler olmak üzere 6 bölümden oluşmaktadır. Eserin sonunda Katık Mecmuası’nın tıpkıbasımı yer almaktadır.
Crimea and the Black Sea: An Environmental History
Kırım ve Karadeniz: Bir Çevresel Tarih
Carlos CORDOVA
I.B.Tauris & Co Ltd., 2015.
ISBN: 9781784530013
224 sayfa, 23,4×15,6 cm. İngilizce.
Kırım Yarımadası aynı zamanda zengin ve karmaşık bir çevresel tarihe sahiptir. Karadeniz Kırım’ın doğal ve kültürel tarihine çok çeşitli yönlerden tesir etmiştir.
Carlos Cordova, yarımadanın jeolojik, biyocoğrafik ve iklim yapısını haritalar ve grafiklerle zenginleştirdiği eseri ile anlatıyor.
Kırım’ın zengin ve eşsiz bitki örtüsü ve hayvanlarını, hemen hemen tüm bozkırın tarım alanlarına dönüşümünü araştırıyor. Güney kıyısının bir turizm merkezi olarak gelişimi, tarımsal ve endüstriyel gelişmeyle oluşan çevre kirliliği de tartışılmaktadır. Bu öncü çalışma, az bilinen ancak çevre açısından önemli bir bölgenin çevre tarihi üzerine İngiliz dilinde yapılan ilk modern çalışmayı temsil etmektedir.
Tajemné etnikum z Krymu
Osudy příslušníků karaimské emigrace do meziválečného Československa
Kırım’ın Gizemli Etnisitesi: İki Dünya Savaşı arasında Çekoslovakya’ya göç eden Karayların kaderi
Petr KALETA
KLP – Koniasch Latin Press, Prag, 2015.
ISBN: 978-80-87773-28-4
424 sayfa, Çekçe.
Slav ülkelerinin tarihi ve Doğu Avrupa’daki millî azınlıkların problemleri üzerine araştırmalar yapan Petr Kaleta bu kitabında Rusya’daki Bolşevik ihtilali ve iç savaş sonrasında, 1920’lerde, Çekoslovakya’ya göç eden onlarca Karay ailenin yaşam hikâyesinin izini sürüyor. Arşiv belgeleri ve tanıklıklar ile göçmen Karayların Çekoslovakya’daki hayatını anlatırken okurlara Karay tarihi, kültürü, inanışı ve dillerinin durumu ile ilgili bilgiler veriyor.
A Crimean Karaim-English Dictionary
Kırım Karayca – İngilizce Sözlük
Gülayhan AQTAY, Henryk JANKOWSKİ
Department of Asian Studies, Faculty of Modern Languages and Literatures, Adam Mickiewicz Univ., Poznan, 2015
ISBN: 9788392799047
493 sayfa
Cultural Heritage and Identity Dynamics in the Turkish-Tatar Community from Dobruja, Romania
Romanya Dobruca’daki Türk-Tatar Toplumunda Kültürel Miras ve Kimlik Dinamikleri
Sînziana PREDA, Adriana CUPCEA, Melinda DİNCĂ, Manuela MARİN
Editura de Vest, Timişoara, 2015
ISBN: 978-973-36-0653-6
240 sayfa, İngilizce
Turcii şi tătarii din Dobrogea
Dobruca’dan Türkler ve Tatarlar
Editör: Adriana CUPCEA
Institutul pentru studierea problemelor minorităților naționale, Cluj-Napoca, 2015
ISBN: 9786068377384
340 sayfa, Romence.
Türkiye Nogayları’nda Yaşam / Türkiye Nogayları’nda Yaşav
Dilek ARSLAN
TİKA, Ankara, 2015
ISBN: 978-605-4283-04-0
100 sayfa, 16×24 cm
Dilek Arslan’ın yüksek lisans tezini referans alarak hazırladığı kitap ‘Nogayların Siyasi, Ekonomik ve Demografik Yapıları’, ‘Nogaylarda Dil’ ve ‘Nogaylarda Kültürel Özellikler’ ana başlıkları altında bölümlendirmiştir. Eserin tamamı hem Türkiye Türkçesi hem de Nogayca ile kaleme alınmıştır.
Her Yıl Bir Büyük Türk Bilgi Şölenleri 1- İSMAİL BEY GASPIRALI
Editörler: Alev Sınar UĞURLU, Selçuk KIRLI
Türk Ocakları Bursa Şubesi, Bursa, 2015
ISBN: 978-975-7739-81-4
322 sayfa, 16×24 cm.
Türk Ocakları Derneği Bursa Şubesi ve Uludağ Üniversitesi’nin tertip etmeye başladığı “Her Yıl Bir Büyük Türk” Bilgi Şölenleri dizisinin ilkinde, vefatının yüzüncü yılı olması ve UNESCO tarafından bu yılın İsmail Gaspıralı yılı ilan edilmesi nedeniyle İsmail Bey Gaspıralı konu edildi.
Bilgi şöleninde tebliğ edilen 27 makale bir kitapta toplandı. Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’na fahri doktora ünvanınının verildiği törene dair fotoğraflar ve Kırımoğlu’nun bu törende yaptığı konuşma da kitaba eklenmiş.
İsmail Bey Gaspıralı
Cafer Seydahmet KIRIMER,
Yayına Hazırlayan: Cezmi BAYRAM
Türk Ocakları İstanbul Şubesi, İstanbul, 2015
ISBN: 9789757739777 240 sayfa, 20×22 cm.
İçindekiler:
Tercümei Hali – Hususi Hayatı
Esas Fikirleri – Dil Birliği – Mefkûreciliği – Seciye Kuvveti – Taktik Kabiliyeti – Kadirşinaslığı – İşleri
Dil Birliği ve Neticeleri
Türkiye’de Sadelik Cereyanı
Bolşevikler Devrinde Dil Meselesi
İlk Mekteplerle Medreseleri Islah Meselesi
Hindistan Seyahati ve İslamcılığı
Mısır’da İslam Kongresi Akdi Teşebbüsü
Türklüğün İsmail Beyi Takdiri
Hastalıkları, Vasiyeti ve Ölümü
İsmail Bey’in Yazılarından Bazı Parçalar
İsmail Bey Hakkında Yazılanlardan Bazıları…
Kırım’ın Kısa Tarihi
M. Akif KİREÇCİ – Selim TEZCAN
Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi, Ankara, 2015
ISBN: 978-9944-237-31-4
64 sayfa, 19×27 cm.
Kırım Hanlığı’nın kuruluşundan 2014’teki Rus işgaline kadar geçen zaman dilimindeki Kırım tarihi özlü bir şekilde okura sunuluyor. 3 bölümden oluşan ve renkli görsellerle zenginleştirilen kitapçık Kırım Hanlığı, Rus Hâkimiyeti, Dönüş ve Bugün ana bölümlerinden oluşuyor.
Sabri Ülker’in Hayat Hikâyesi
Hulusi TURGUT
Doğan Kitap, İstanbul, 2014.
ISBN: 978-605-09-1528-0
736 sayfa, 14×23 cm.
Sabri Ülker; 93 Harbi, Balkan Harbi, Birinci Dünya Savaşı ve Bolşevik İhtilali’nin Türkiye’den Kırım’a, Kırım’dan Türkiye’ye savurduğu bir ailenin üyesiydi. Kırım’da doğdu, Türkiye’de büyüdü. Daha küçük yaşlardan itibaren çalışmaya başladı; kimi zaman çıraklık, kimi zaman seyyar satıcılık yaptı.
1944 yılında, İstanbul Sirkeci’de şekerleme imalatı ve satışı yapmak amacıyla ağabeyi Asım Ülker’in kurmuş olduğu, mütevazı bir dükkânda işe başladı. O dükkândan dev bir marka doğdu. İlkelerinden hiç taviz vermedi, hep doğru bildiği yolda ilerledi. Yardımseverdi ama bilinmesini istemedi. Herkes onu merak etti, kendisi perde arkasında durmayı seçti.
Bu kitapta, “Ülker” markasının kurucularından Sabri Ülker’in hayat hikâyesini bulacaksınız; aynı zamanda üç işçiyle bisküvi imalatına başlayan, bugün 41 bin kişiyi istihdam eden dev bir firmanın hikâyesini okuyacaksınız. Bir de Türkiye’nin hikâyesini…
Türkiye’nin önde gelen işadamlarından Sabri Ülker’in hayat öyküsünü ve bilinmeyenlerini usta gazeteci Hulûsi Turgut kaleme aldı.
Весілля кримських татар: традиційні форми та трансформації /
Kırım Tatar Düğünleri: Geleneksel Biçimleri ve Dönüşümü
Olena SOBOLIEVA
Pshonkivs’kyi O.V, Bila Tserkva, 2015
ISBN 978-966-604-63-7
360 sayfa, Ukraince
Etnolog Olena Soboleva öğrenciyken Kırım’a seyahat eder ve orada Kırım Tatar kültürü ile tanışır. Tezini Kırım Tatar adetleri hakkında hazırlamaya karar verir. “Kırım Tatar Düğünleri” adlı kitap bu çalışmanın neticesidir.
Крымскотатарское сценическое искусство в материалах архивов и оккупационной прессы
Arşiv Belgeleri ve İşgal Dönemi Basınında Kırım Tatar Sahne Sanatları
İsmet ZAATOV
Dolya, Akmescit, 2015
ISBN: 978-5-9906372-1-4
348 sayfa, Rusça
2. Dünya Savaşı esnasında 1941-1944 yılları arasında Kırım Alman işgalindeydi. İsmet Zaatov bu dönemde yayınlanan gazeteler ve arşiv belgelerine dayanarak zamanın Kırım Tatar sanatçı ve gruplarını inceleyerek kitap haline getirdi.
Buńczuk
Halina SZAHİDEWİCZ
Muzułmański Związek Religijny w RP, Białystok, 2015.
ISBN: 978-83-64358-19-7
120 sayfa, 21,5×30,5cm, Lehçe
Buńczuk adlı Tatar Gençlik ve Çocuk topluluğunun kurucusu Halina Şahideviç, 15 yılında grubun kuruluş hikâyesini, repertuarını ve bu zaman boyunca yaşadıklarını anekdotlarla anlatıyor. 13 bölümden oluşan kitabın sonunda 50 fotoğraflık bir albüm de bulunuyor.
Czasopiśmiennictwo tatarskie i muzułmańskie w Polsce w latach 1945-2015
1945-2015 Yılları Arasında Polonya’daki Tatar ve Müslüman Süreli Yayınları
Musa Çaxarxan CZACHOROWSKI
Inicjatywa Wydawnicza Çaxarxan Xucalıq, Wrocław, 2015.
ISBN: 978-83-64358-04-3
80 sayfa, 14,5×20,5 cm, Lehçe
İki bölümden oluşan kitapta ilk bölümde 2. Dünya Savaşı sonrası dönemde Polonya Müslüman Birliği ve Polonya Tatarları Derneği’nin süreli yayınlarına ikinci bölümde ise yine Polonya’da çıkan diğer İslami süreli yayınların tanıtımlarına yer veriliyor.
Niedokończona tatarska opowieść
Bitmemiş Tatar Hikâyesi
Sulejman MUCHARSKİ
Muzułmański Związek Religijny w RP
Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, Białystok, 2015.
Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, Białystok, 2015.
ISBN: 978-83-938887-0-2
272 sayfa, 14,5×20 cm, Lehçe
Polonya ordusunda görev yapan bir Polonya Tatarı olan Sulejman Mucharski’nin (1900-1986) hatıraları Musa Czachorowski’nin redaktörlüğünde kitap haline getirilmiş. Sulejman Mucharski’nin hatıraları kitabı İkinci Polonya Cumhuriyeti’ndeki (1918-1939) Tatar topluluğunun tarihçesi, kişilerarası ilişkiler, gelenekler ve askerî yaşam hakkında değerli bilgilerden oluşan bir kaynak haline getiriyor.
Wychowanie i kształcenie w muzułmańsko-chrześcijańskich rodzinach Tatarów polskich
Müslüman-Hristiyan Polonya Tatarı Ailelerde Eğitim ve Öğretim
Ida SCHABİEŃSKA
Muzułmański Związek Religijny w RP
Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, Wrocław, 2015.
ISBN: 978-83-64358-01-2
176 sayfa, 14,5x 20,5cm, Lehçe.
Ida Schabieńska’nın pedagojik ve sosyolojik çalışması Müslüman-Hristiyan evliliklerle kurulan Polonya Tatar ailelerindeki eğitim-öğretim meselesine odaklanıyor.
7 bölümden oluşan kitabın ilk dört bölümü teorik bağlamda Polonya Tatarlarının tarihi, kimlik kavramı, eğitim-öğretim mefhumuna yer veriyor. Takip eden bölümlerde ise araştırmanın yöntemi, çalışma grubu ve araştırmanın neticeleri veriliyor.
Son kısımda bir sonuç bölümü ve eklerde karışık ailelere yönetilen anket soruları, kaynakça ve kişi dizini yer alıyor.
Emel 250-253. Ocak-Aralık 2015. Özgür KARAHAN. Sayfa 117-137.