YENİ KİTAPLAR

Hazırlayan: Özgür KARAHAN

 

Türklüğe Adanmış Bir Ömür Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu

Hazırlayanlar:
Necati DEMİR, Osman Kubilay GÜL
Ötüken Neşriyat
İstanbul, 2019.
ISBN: 9786051557748
168 sayfa, 13,5x21cm

 

İnsan vardır; umut olur milletine, çevresine, insanlığa… Işık olur, yol gösterici olur… İnsan vardır; haksızlıkların karşısında eğilmez, bükülmez… Korkmaz, canı pahasına… İşte Kırım Türklüğünün efsanevî lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu tam da bu saydıklarımızdır. Kırım Türklerinin yaklaşık dört yüz yıl süren kâbusunu, karanlığını aydınlığa çevirendir. Milletine umut ve ışık olandır. Her türlü baskıya ve zulme rağmen dik durandır. Hem de hiçbir şiddete başvurmadan, şiddet sözünü ağzına almadan… Bu vakur, şahsiyetli, inançlı hâliyle hem bugünün insanına hem de bundan sonraki nesillere hakikî bir örnektir Kırımoğlu… Bu çalışmada, 17 Mayıs’ı 18 Mayıs’a (1944) bağlayan gece sürgün ve soykırıma uğrayan Kırım Türkleri ile Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun hayatı anlatılmaktadır. Eser, genel anlamda bir hayat hikâyesi olmakla birlikte, aynı zamanda Kırım Türklerinin sürgün edilişinin ve daha sonra vatanlarına dönüş için verdikleri mücadelenin hikâyesidir. Kırımoğlu’nun verdiği mücadele aslında Oğuz Kağan’ın, Attila’nın, Mete’nin, İlteriş Kağan’ın, Bilge Kağan’ın, Satuk Buğra Han’ın, Alparslan’ın, Fatih Sultan Mehmet’in, Mustafa Kemal Atatürk’ün verdiği mücadeleden farklı değildir. Bu yüzden de böylesine şerefli bir mücadelenin ve Kırımoğlu’nun hikâyesi yalnızca bugünün insanına değil, bundan sonraki nesillere de sunulmalıydı.

Arafta Bir Sürgün Cengiz Dağcı

Burcu KEMİKSİZ

Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları,

İstanbul, 2019.

ISBN: 978-605-9320-62-7

304 sayfa, 13,5x21cm

Bir tarihçinin gözüyle edebî eserler, tarihi aydınlatmaları bakımından büyük önem taşırlar. Olayların canlı şahitliğini yapan bir yurttaşın kaleminden dökülenleri okumak, tarihî hadiselerin insanların zihinlerinde ne gibi etkiler bıraktığını anlamamızı sağlar. Bu kitabımızda hayatını ve eserlerini Kırım’a adamış ünlü yazar Cengiz Dağcı’nın romanlarında Kırım Türklerinin XX. yüzyılda yaşadıkları, Sovyet baskısı, II. Dünya Savaşı’nın etkileri, 1944 Sürgünü ve SSCB’nin çöküşünden sonra vatana dönüş mücadeleleri, tarihsel perspektifle irdelenmiştir. Savaş sonrası yazılarını Londra’da kaleme almak zorunda kalan ancak vatanını kalbinde yaşatan Kırım’ın ebedi sesi Cengiz Dağcı’nın eserlerinde Kırım tarihinin yansımaları, romanlarında anlattığı dönemin adeta fotoğrafını çekiyor ve arafta kalmış sürgün bir yazarın eserleri ışığında okuyucuya sunuluyor.

Gamalı Haç ile Kızıl Yıldız Arasında Cengiz Dağcı

Abdulvahap KARA

Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları

İstanbul, 2019

128 sayfa, 13,5 x 21cm

ISBN: 978-605-9320-60-3

2006 ve 2012 yıllarında başka yayınevlerinden çıkan eser Cengiz Dağcı’nın 100. doğum yılı münasebetiyle Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları tarafından yeninden basılarak okurlar ile buluştu.

  1. Dünya savaşında Sovyet ordusundan savaşa katılan ve Nazilere esir düşen Türk asıllı askerleri insanlık tarihinin en ağır trajedilerinden birini yaşadılar. Bunlardan biri edebi eserleri ve hayatı üzerine birçok araştırmalar yapılan yazar Cengiz Dağcı’dır. Bu kitap Dağcı’nın savaş sırasında yaşadığı inanılması güç olayları ele almaktadır. Sovyet ordusu saflarında II. Dünya savaşına katılan Türkler çok çile çekmişlerdir. Savaş sırasında Nazilere esir düşen yüz binlerce asker çeşitli baskı ve zulme uğradılar, sağ kalabilenler Türkistan Lejyonerleri adı altında oluşturulan kıtalarda Sovyetler Birliği’ne karşı savaştırıldılar. Savaş bitti, ama onların çilesi daha bitmemişti. Vatanlarına dönenler “Bizde esir yok, vatan hainleri vardır” diyen Stalin tarafından idam ve sürgün gibi ağır cezalara çarptırıldılar. Oysa, onların savaşta Nazilere esir düşmekten başka hiçbir suçları yoktu. Sovyetlerde kendilerini bekleyen kötü akıbete yakalanmak istemeyen on binlerce asker Avrupa’da mülteci statüsünde kalmak için her türlü çareye başvurdular. Böylece Gamalı Haç ve Kızıl Yıldız arasında kalan bu insanların çektikleri acı ölçüsüz olmuştur. Bu acıyı yaşayanlardan biri olan Cengiz Dağcı eserlerinde bunu tüm gerçeklikleriyle anlatmaya çalışmaktadır.

 

Doğumunun 100. Yılında Cengiz Dağcı’ya Armağan

Editörler:

Selçuk KIRLI, Alev SINAR UĞURLU

Bengü Yayıncılık, İstanbul, 2019.

ISBN: 9786059148986

408 sayfa, 16x24cm

Cengiz Dağcı Türk milletinin gönlünde kanayan bir yara olan, asla vazgeçilemeyecek, unutulamayacak bir coğrafyanın, Kırım’ın evladı. Hayatı bin türlü zorlukla geçmiş olmasına rağmen toprağını, dilini, kültürünü unutmayan ve hem kendisi hem de tüm Kırım Türkleri için bu hasletleri devam ettirmeye rehber olacak eserler veren bir yazar. Bütün bunların ötesinde duygulu, hoşgörülü, çalışkan ve iyi bir insan.

  Doğumunun 100. yılına armağan olarak yayınlanan bu eserde Türkiye’den ve Türk Dünyasından araştırmalar, onun hayatını ve eserlerini farklı yönleriyle ele almaktadırlar.

 

Bir Vatandan Bir Vatana

Ömer ÖZCAN

Dergah Yayınları

İstanbul, 2018.

ISBN: 9789759959289

680 sayfa, 16,5 x 23,5 cm

Rusya’da Çarlık yönetiminin yıkılması ile egemenliği altında yaşayan Türkî unsurlarda bağımsızlıklarını kazanma ümitleri doğmuştur. 1917-1921 yılları arasında kongreler düzenleyen, devlet kurmak üzere mücadele eden siyasi önderlerin bir kısmı başarılı olamamaları üzerine memleketlerini terk etmek mecburiyetinde kaldılar.

İran, Afganistan, Finlandiya, Almanya, Fransa, Polonya’ya dağılan siyaset adamlarının ekseriyeti ikinci vatan kabul ettikleri Türkiye’ye gelerek dergi ve gazete çıkardılar, dernekler kurdular. Onların varlıklarından ve faaliyetlerinden rahatsızlık duyan Sovyetlerin şikâyetleri üzerine 1930 yılından sonra faaliyetlerini sürdürmek üzere Almanya ve Polonya’ya gittiler. Siyasî muhaceretin önderlerinin tarih sahnesinden çekildikleri 1960’lı yıllara kadar devam eden mücadelenin toplu bir tarihi yazılamamıştır.

Bu eser, Doğu Türkistan, Kazakistan, Özbekistan, İdil-Ural, Kırım, Azerbaycan, Kuzey Kafkasya ve Irak’ı içine alan geniş coğrafyada doğmuş ilim, kültür ve politika alanında tanınmış şahısların mücadelelerini, siyasi ve entelektüel çabalarını, birbiriyle ilişkilerini ve döneme dair pek çok detay bilgiyi gün ışığına çıkarıyor.

Kitapta hayatları hakkında bilgi verilen önemli şahsiyetlerin arasında Cafer Seydahmet Kırımer, Hasan Sabri Ayvazov, Bekir Sıtkı Çobanzade, İsmail Otar, Abdullah Zihni Soysal, Cengiz Dağcı, Halil İnalcık, Selim Abdülhakim gibi Kırımlılar da yer alıyor.

Edebiy Türler

Nedret MAHMUT

Editura Muntenia, Köstence, 2018.

ISBN: 9789736924408

152 sayfa, 14,5×20,5 cm

Şiir, hikâye, makale, mektup, nutuk gibi edebi yazım türleri hakkında Dobruca Kırım Tatar ağzı ile yazılmış açıklamalar milli şair Mehmet Niyazi’nin bu türlerde verdiği eserler ile örneklendirilmiş. Kitap Mehmet Niyazi’nin 87. vefat yıldönümüne ithaf edilmiş.

Romanya Türk-Tatar Edebiyatında Soy Kütükleri

Nedret ve Enver MAMUT

Editura Muntenia, Köstence, 2018

ISBN: 9789736924392

100 sayfa, 14,5×20,5cm

Kitapta soyağacı ve Dobruca’da bazı tanınmış ailelerin soyağaçlarına dair yapılmış çalışmalar hakkında bilgiler verilmektedir. 

 

Tutaysalgır Ailesinin Kırım’dan Anadolu’ya Göç Hikayesi

56 sayfa, 16×23 cm

1877 Kırım, Avcıköy doğumlu olan Gaffar Bey 1903’te, kendisinden önce yüzbinlerce Kırım Tatarının yapmak zorunda kaldığı gibi, çareyi Anadolu’ya göç etmekte bulur. İsmail Bey Gaspıralı’nın köydeşi olan Gaffar Bey Rus ordusunda yedek subaylık yapmış. Gaspıralı baskılar neticesinde 1903 Nisan ayında Avcıköy’den göç edenlere hitaben yazdığı mektubu Gaffar Bey’e teslim etmiş. O da civar köylerden göçenleri uğurlamaya gelen binlerce insana bu mektubu okumuş:

“Sevgili köylülerim, […] Biz sağ iken mukaddesatımıza kirli ellerle leke sürülemez. Fakat çoğunluğumuzu kaybettiğimiz gün en büyük tehlike ile karşılaşırız. Bir tekeri kırılan araba iş görebilir mi? Bizim için bir eksik, büyük bir boşluktur. Sizin göçmeniz de böyledir. […] Kedersiz varın. Hayırlı yolculuk, kalanlara sağlık dilerim.” – İsmail Bey Gaspıralı .

Gaffar Bey ve ailesi bugün Karaman il sınırlarındaki Ayrancı kasabasına iskân edilmiş. Soyadı kanunu ile birlikte Tutaysalgır soyadını almış. 1950’de Ayrancı’da vefat eden Gaffar Bey, eşine az rastlanır bir şekilde Kırım’dan göç hikayesini kaleme almış. Osmanlı alfabesi ile yazılmış bu günlük daha sonra emekli eğitimci Osman Tutaysalgır tarafından Latin harflerine aktarılmış. Tutaysalgır ailesinin torunları da bu hayli ilgi çekici göç hatıralarını bir kitapçık haline getirmişler.

 

Kış Güneşi

Ümran DAĞAŞAN ÖZLÜK

Kanes Yayınları, İstanbul, 2017.

ISBN: 9786059915458

152 sayfa, 13,5×21 cm

Onlar, Osmanlının Ruslarla her kapışmasında ortada kalan ve Osmanlının yenilgisiyle sonuçlanan savaşların mağdurlarıydı.

Dağıstan, Kırım, Ahıska gibi bölgelerde yaşayan Kafkas halkları peş peşe gelen sürgünlerde ve zorunlu göçlerde sahip oldukları her şeyi geride bıraktılar.

Kış Güneşi, canlarını kurtarmanın derdine düşen bu insanların ölüm kalım savaşını, sürgünlerin yarattığı psikolojik travmaları, göçtükleri yerlerde yaşama yeniden tutunma mücadelesini tarihî gerçeklere uygun olarak, duru bir dil ve akıcı üslupla, roman çerçevesinde ele almaktadır.

 

Sosyalizmden Türkçülüğe Kazanlı Ayaz İshakî

Ahmet KANLIDERE

Ötüken Neşriyat

İstanbul, 2019

ISBN: 9786051557670

318 sayfa, 13.5×23.5cm

Prof. Dr. Ahmet Kanlıdere, bu önemli monografisinde, Ayaz İshakî’nin 1900’lerin başında inkılapçı Tatar gençlerine önderlik eden sosyalist bir düşünür olarak ortaya çıkışından Pan-Türkçü milliyetçiliğe yönelerek İkinci Meşrutiyet ve Cumhuriyet devri Türkçülüğüne yazılarıyla öncülük eden önemli bir figüre dönüşmesine, gerek Avrupa muhaceretinde gerek Türkiye’de kaleme aldığı yazılar üzerinden, kişisel yargılardan arındırılmış, tarafsız ve tenkitçi bir ışık tutuyor. Ayrıca kitaba, 1909-11 ve 1924-26 yılları arasında İshakî’nin Türkiye basınında çıkan bütün yazılarını ekleyerek bilhassa 1920’li yıllarda Türkiye’deki Türkçü aydınların yaşadıkları sıkıntıları anlamamızı kolaylaştıran bir yazı malzemesiyle de bizi buluşturuyor. Böylece İshakî’nin Türkiye’de neşredilmiş bütün yazıları da bu önemli çalışmada toplanmış oluyor. Ayaz İshakî’nin bibliyografyasının ve onun hakkındaki önemli kalem işlerinin de listelenerek eklendiği bu monografi, Türk dünyasının fikrî birikimine katkı sunan büyük bir aydını tanımamızı sağlayacak ve eserlerine olan ilgiyi uyandıracaktır kanaatindeyiz. (Tanıtım bülteninden)

Emel 266. Ocak-Şubat-Mart 2019.

TAVSİYELER

MÜSTECİB ÜLKÜSAL’I KABRİ BAŞINDA ANDIK

Emel dergimizin kurucusu, başyazarı, Kırım Milli Kurtuluş Merkezi Başkanı, Emel Kırım Vakfımızın kurucusu ve 10 …