KIRIMOĞLU İÇÜN BİR NİŞAN

KIRIMOĞLU İÇÜN BİR NİŞAN

 

Vitaliy PORTNİKOV*

Hazırlayan: Özge KANDEMİR TEMİZEL

 

20 dekabr 2023

Poloniya prezidenti Andrzej Duda Mustafa Cemilevge Beyaz Qartal baş devlet mukâfatını berdi. Bu yüksek mukâfat Ukrayınanıñ Cemilev sıfatında olğan ahlâqiy kapitalını daa bir kere tüşünmege imkân bere. Eminim, bunı em dost, em duşman bilmeli.

Dostlar nişan bere ve minber ayıra. Duşmanlar ise… Vladimir Putinniñ Mustafa Cemilevnen Qırım ilhaqınen bağlı telefon subetini hatırlayıq, Rusiye prezidenti qırımtatarlarnıñ liderini Rusiye işğaliniñ alternativasız olğanına inandırmağa tırıştı.

Mence, Putin işğal etilgen Qırımda «halqlarnıñ dostluğını» kösterecek ve Kremlge minnetdarlıq mektüplerini yazacaq bir sıra sahte teşkilât qura bilecegini yahşı añlay edi. Amma Qırımtatar Milliy Meclisi bunı kösterip olamaz. Cemilevniñ itibarı da. Şunıñ içün öz siyasiy karyerasında eñ müim vaqıtlarından birinde nefret etken, Putin temsil etken çekist sistemasına qarşı çoq yıllıq tirenüvniñ timsali olğan insannen subetleşmege qarar bergendir. Bu subetniñ başqa alternativası yoq edi. Ahlâqiy itibar uydurılmaz, ya bar, ya yoq.

Şunıñ içün Mustafa Cemilevniñ halqara alanda Ukrayına vekili olaraq bulunması pek müim. Çünki onıñ bulunuvı, tercimeiyalı, eminim, «Qırım kimniñ?» sualiniñ adiy ve açıq cevabı. Onıñ bulunuvı tek Rusiye topraq iddiasını degil, amma hucur medeniy iddialarını da inkâr ete.

Ukrayına prezidenti Volodımır Zelenskıy qırımtatar halqınıñ milliy lideri, halq deputatı Mustafa Cemilevge (sağdan) Ukrayına Qaramanı unvanını berdi. Kyiv, 2023 senesi noyabrniñ 13-ü

Ebet, bir qaç asır devamında Qırım Rusiye imperiyası ve sovet Rusiyeniñ bir qısmı edi – zapt etilgen diger topraqlar diger imperiyalarnıñ bir qısmı olğanı kibi. Cemilevniñ tercimeiyalı qırımtatarlarnıñ Qırımnıñ canı qalsın, işğalcilerniñ çızmasınen taptanmasın dep küreşkenini hatırlata. İmperiya bu cannı yoq etmek ve insanlarnı quvmaq içün elinden kelgenini yaptı.

Şunıñ içün Cemilevniñ Varşavada mukâfatlandırıluvı şaşırtmay – bu memlekette de aynı imperiya özüni Qırımda kibi sert ve medeniy sağırlıqnen kösterdi. Vatandaşları Rusiye imperiyasınıñ dağıluvına yardım etken memlekette sovet Rusiyesinden uzaqlaşıp, Sovetler Birligi dağılğan soñ tarihiy fırsattan faydalanıp oldılar.

Canlı olğan er şeyni taptap keçken qorqun imperiyağa qarşı epimizniñ ayrı itirazı bar. Şunıñ içün Mustafa Cemilev kibi insanlarnıñ tecribesi ve itibarı pek qıymetli – bu insanlar qaranlıq biteceginiñ bir işareti olmağan vaqıtta yanmanlıqqa qarşı çıqıp oldı.

Eminim, o zor yıllarda bu Ukrayına ile cenkleşmege devam etken ve Qırımnı çekiştirgen zemaneviy yamanlıqnıñ soñu olacağınıñ delili ola.

* Vitaliy Portnikov – jurnalist ve siyasiy izaatçı, Azatlıq Radiosı ve Qırım.Aqiqat müellifi