ŞINLAR

ŞINLAR

DİL – KÜLTÜR – TOPLUM İLİŞKİSİNİN
ÖNEMİNİ ANLATAN MANİLER

 

 

İrfan ONGAR*

 

Segirip minsem baytalğa, cuvursam toyğa

Tatar tiliñ qonuşsa can kelir soyğa.

 

Tışıñ caltırasa da işiñ qaltıray

Tiliñ unutğan milletin vay haline vay.

 

Oguzbörek bolmazsa sıprada toymam

Öz tilini bilmezse cigitten saymam.

 

Şibörekni aşarsan şırayın solmaz

Öz tilinmen aytmazsan meramın bolmaz.

 

Qalaqayım töberek

Salqın yazma, tögerek

Öz balası bilmezse

Efendi aqay ne kerek.

 

Til altında tapmaşa

Eriş bolur alaşa

Öz tilinmen aytmazsan

Kültöbede taş aşa.

 

Barlıman dep cırlama

Carlıman dep cılama

Taraq tamğa tüşmesin

Tiliñ üyret balana.

 

Qaraqaya’nıñ qayası

Şarığımnıñ boyası

Tav ekende egilir

Ertek tilin mayası.

 

Arabanı toñqayttı

Erkes kelip col ayttı

Sağav bolmamaq için

Tatarcanı oñ ayttı.

 

Baltanı sattı şot etti

Şotun sattı cogetti

Öz tilini unutup

Milletini cogetti.

 

Ald tegerşik qayda bassa

Ard tegerşik o yerde

“Kimge uşay aslı bu?” dep

Öz balanı kürsüme.

 

Barakele barakele

Balaqbavun çözesin

Öz tilini bilmeden

Kimge kitap yazasın?

 

Metiylerde ilim toquy

Muallim bolup kitap oquy

Gavurcağa bek işanıp

Öz tilini köre böküy.

 

İbrişim cip, baldavuz

Köleksemi tikecekmen

Duvadaq bolğan qılavuz

Badiyemen cürecekmen.

 

Cinasırın cibitirsen illet bolur

Körenegin begitirsen millet bolur.

 

Cengem kiygen qara şayaq

Canaylarga kerek tayaq

Körenekmen cıynağanlar

Zemheride calanğayak.

 

Bürşe tolu cartı qalpaq

Betim calpaq, şaşım cayraq

Kürsügenge aram bolsun

Taraq tamğa, mavi bayraq.

 

Kelin aldım şaltayaq

Şıbırtğıman süyermen

Alim bolup alcığannı

Talpınıp ta tüyermen.

 

Aşğanada aşımız

Hem qartımız, caşımız

Tatarca ayta bolsañ

Tegiz keter işiniz.

 

Kesenek körsem qoy sormam

Balasın körsem soy sormam

Tatarca bilmegenge

Amanlıq birge sormam.

 

Quday şeksin qaytıñız

Keş bolmadan qaytıñız

Tatarca öz tilimiz

Eş calmadan aytıñız.

 

Köbete, cantıq, qatlama

Til ve millet asrama

Muallim dep cüresin

Erinşek bolup sıtlama.

 

Öz qalqınman qatnaşmazsan

Qımırzğaday tüyülürsün

Cetekleşip cüre bolsañ

Tüye bolup tigilirsin.

 

Aşğanada aşımız

Em qartımız caşımız

Tatarca ayta bolsañ

Tegiz keter işiniz.

 

Ferişteler saqlasın açılsın mañlay

Tatar tiliñ dünyada onartsın Quday.

 

Keday tili qayraqtaş

Aytıp saldı oñğardı

Qarğamanız kerekse

Adı İrfan Ongar’dı. 

* Çağdaş keday İrfan Ongar, halk arasında unutulmaya yüz tutmuş, Kırım tatar halk kültürünün en güzel ve zengin varlıklarından şınlara bu çalışmasıyla yeni bir soluk getirmiştir. Bu kültürümüzü canlandırmak için çaba gösteren ve çağdaş şınlar yazan keday İrfan Ongar’ı tebrik eder, yeni kedayların aramıza katılmasını dileriz (EMEL)

TAVSİYELER

MÜSTECİB ÜLKÜSAL’I KABRİ BAŞINDA ANDIK

Emel dergimizin kurucusu, başyazarı, Kırım Milli Kurtuluş Merkezi Başkanı, Emel Kırım Vakfımızın kurucusu ve 10 …